Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia, czyli charaktery ludzi i obyczajów to zbiór felietonów Gerarda Witowskiego z początku XIX wieku. Podczas współpracy z „Gazetą Warszawską” w latach 1816–1821 autor, kryjąc się za fikcyjną postacią mieszkającego samotnie na Krakowskim Przedmieściu staruszka, zapisywał obserwacje dotyczące życia ówczesnej Warszawy. Na Wolnych Lekturach udostępniliśmy dzisiaj kilka pierwszych tekstów z tego cyklu.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Kopeć-Gryz, Aleksandra Sekuła.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Partner projektu

W 1882 r. Maria Konopnicka wyrusza w podróż. Zatrzymuje się w austriackim sanatorium Ischl, odwiedza liczne uzdrowiska w tyrolskich Alpach, skąd wyrusza na krótką wycieczkę do Włoch — Wenecji, Werony i Roveredo. Wydane dwa lata później Wrażenia z podróży są pamiętnikiem pisarki z tej wyprawy.

Kolekcja „Podróż do rzeczywistości” wzbogaciła się dzisiaj o kolejne opowiadania Tadeusza Borowskiego, który swoje najsłynniejsze utwory napisał podczas pobytu w Auschwitz. Od dziś na Wolnych Lektur znajdziecie Chłopca z Biblią, U nas w Auschwitzu…, Ofensywę styczniową i Muzykę w Herzenburgu. Utwory zebraliśmy w tom …i inne opowiadania.

Pamiętnik bezimiennego, dwudziestoletniego chłopaka, który blisko rok spędził w obozie w Oświęcimiu; został zwolniony w beznadziejnym stanie, z odbitą nerką, wycieńczony do ostateczności. Naoczny świadek opisuje cały proces od przypadkowego zatrzymania w ulicznej obławie, poprzez areszt, transport i umieszczenie w obozie. Ciekawy jest fakt, że rzeczywisty więzień, dostarczyciel tej relacji, jednak przeżył… był nim Władysław Bartoszewski. Oświęcim. Pamiętnik więźnia od dziś znajduje się na Wolnych Lekturach w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

W kolekcji „Podróż do rzeczywistości” udostępniliśmy kolejny tytuł – zapraszamy do lektury Pamiętnika Jana Kilińskiego, mieszczanina, jednego z przywódców insurekcji warszawskiej podczas powstania kościuszkowskiego.

Wiosną roku 1794 do magistratu warszawskiego dotarła przekazana w tajemnicy przed Moskalami przesyłka. W Krakowie ogłoszono akt powstania narodowego i proklamowano Tadeusza Kościuszkę jego Najwyższym Naczelnikiem. Przesłanemu dokumentowi towarzyszył list wzywający do przeprowadzenia powstania w Warszawie. Na utajnionym posiedzeniu radny Jan Kiliński, zamożny mistrz szewski, bezskutecznie nakłaniał kolegów do udzielenia wsparcia Kościuszce. Niedługo potem został zaproszony na spotkanie grupy konspiratorów. Jak się okazało, byli to sami oficerowie, Kilińskiemu na czas insurekcji warszawskiej przypadła rola dowodzenia ludem.

Za morze! to relacja Józefa Siemiradzkiego z Brazylii, która znacząco różni się od ocen wyrażanych przez jego poprzedników, Zygmunta Chełmickiego i Adolfa Dygasińskiego. Siemiradzki jako korespondent „Kuriera Warszawskiego” w swoich sprawozdaniach do kraju pisał o „piekle brazylijskim”. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.

Darczyńcy i darczynki Wolnych Lektur od dziś mają dostęp do nowej prapremiery. Tym razem udostępniliśmy coś dla młodszych czytelników do wspólnego czytania z rodzicami. Zapraszamy Was do lektury Śpiących wierszyków Joanny Papuzińskiej. Książka przez najbliższe 30 dni będzie dostępna jedynie dla osób wspierających darowiznami Wolne Lektury. Aby dołączyć do tego grona i zyskać dostęp do specjalnie przygotowywanych prapremier, należy wesprzeć bibliotekę dowolną kwotą, używając tego formularza.

Pamiętnik Justyny napisany został przez Gustę Dawidsohn-Dränger w krakowskim więzieniu Montelupich pomiędzy styczniem a kwietniem 1943 roku na skrawkach papieru toaletowego. Stanowi niezwykle ważny dokument zagłady Żydów, a zarazem jedno z pierwszych opublikowanych świadectw na ten temat.

Gustę Dawidsohn-Dränger (a. Gusta Dawidson Draenger, a. Gusta Dawidsohn-Draengerowa, pseudonim „Justyna”) jeszcze przed wojną była aktywną działaczką syjonistycznego ruchu młodzieżowego „Akiba”, redagowała także pismo „Ceirim” („Młodzi”). W czasie okupacji niemieckiej została bojowniczką Żydowskiej Organizacji Bojowej. Wraz z mężem, Szymszonem Drängerem, przeprowadziła liczne i śmiałe akcje partyzanckie, wymierzone przeciwko niemieckim okupantom. Oboje zostali aresztowani i prawdopodobnie zamordowani w listopadzie 1943 roku — dokładna data ani miejsce ich pochówku nie są znane.

Chociaż Arthur Conan Doyle napisał 60 utworów, których głównym bohaterem jest Holmes, zaledwie cztery z nich to powieści, w tym Studium w szkarłacie, pierwszy z tekstów, w których występuje postać genialnego detektywa. Powieść od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.

Romans, powieść łotrzykowska czy fantastyczno-filozoficzna, powieść inicjacyjna lub może Bildungsroman (powieść o formowaniu)? Wszystkie te określenia można w sposób zasadny stosować w odniesieniu do Rękopisu znalezionego w Saragossie Jana Potockiego, a ponadto wskazywać na wschodnie, mauretańskie, a wcześniej perskie wzorce: opowieści o konstrukcji szkatułkowej, w których, jak w baśniach Szeherezady, jedna historia wyrasta z drugiej, z niej zaś rodzi się następna i kolejna, tworząc razem misterny, splątany wzór. Rękopis znaleziony w Saragossie (oryg. Manuscrit trouvé à Saragosse), dzieło życia Jana Potockiego w tłumaczeniu Edmunda Chojeckiego, od dziś dostępne jest w Biblioteczce polonisty.