Kronikę polską Anonima zwanego Gallem uważa się za pierwsze dzieło piśmiennictwa polskiego, choć spisana była po łacinie (jak zazwyczaj początki literatur narodowych europejskich) i przez cudzoziemca. Pisał on jednak w Polsce, zachęcony do podjęcia dzieła przez Polaków (przede wszystkim kanclerza księcia Bolesława Krzywoustego) i opierając się na informacjach zebranych na miejscu, a treść utworu opiewa dzieje królów i książąt polskich, oddając stan wiedzy i światopogląd ówczesnej wykształconej elity skupionej wokół dworu władcy. Tekst w tłumaczeniu Zygmunta Komarnickiego od dzisiaj dostępny jest na Wolnych Lekturach w kolekcji Podróż do rzeczywistości.

Dzieło stanowi ważne źródło pisane polskich legend: o Popielu i o Piaście; zawiera także szczegóły funkcjonujące zapewne w tradycji ustnej, np. opowieść o ślepocie, na którą cierpiał w dziecięctwie Mieszko I. Podaje też opis panowania Bolesława Chrobrego, zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku i wyprawy kijowskiej. Wśród fragmentów, do których najczęściej się odwoływano, należy również obrona Głogowa. Tekst stanowił źródło dla późniejszych kronik Mistrza Wincentego Kadłubka i Jana Długosza i jest wykorzystywany w edukacji z zakresu historii oraz języka polskiego w szkołach.

Zapisana w początkach XII w. Kronika Anonima zwanego Gallem to artystycznie przemyślany utwór narracyjny. Zwraca uwagę regularność budowy poszczególnych ksiąg oraz kompozycja dzieła, które jako całość poświęcone jest przedstawieniu dziejów Bolesława Krzywoustego, a historia jego przodków — dynastii Piastów — stanowi obszerny wstęp do właściwego tematu. Dlatego właśnie Księga pierwsza rozpoczyna się od wiersza o cudownych okolicznościach narodzin bohatera kroniki (ofiarowanie świętemu Idziemu) i ten sam motyw, zapisany prozą, zamyka tę księgę. Księga wtóra przedstawia młode lata Krzywoustego do czasu, gdy został niepodzielnym władcą państwa po wygnaniu starszego brata Zbigniewa. Księga trzecia obejmuje lata 1109–1113 i opowiada o najważniejszych wypadkach w żywocie Bolesława, a mianowicie o zwycięskim odparciu najazdu niemieckiego (obrona Głogowa), o jego zaczepnych walkach na terenie Czech i bitwie pod Trutiną (1110) oraz o definitywnym wydarciu Pomorzanom Nakła, co zostało przedstawione jako triumfalne ukoronowanie wieloletnich wojen granicznych na północy państwa i uzyskanie wolnego dostępu państwa polskiego do morza.

Tekst opracowały Paulina Choromańska, Aleksandra Kopeć-Gryz, Aleksandra Sekuła.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. 

Partner projektu

„Jest to znaną od dawna prawdą, że tylko narody mierne i bez rzeczywistego znaczenia w świecie nie mają nieprzyjaciół” — takimi słowami rozpoczyna się Ogólna charakterystyka powstania w 1863 r. autorstwa Agatona Gillera.

Wybuch powstania styczniowego w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku to największy polski zryw o charakterze narodowowyzwoleńczym. Giller w swym opracowaniu przedstawia syntetyczną analizę przyczynowo-skutkową podjętej przez Polaków próby wyswobodzenia się spod jarzma Rosji. Utwór został napisany z perspektywy czynnego uczestnika, a nie tylko biernego obserwatora. Wydano go w 1888 roku we Lwowie, w dwudziestą piątą rocznicę tytułowego wydarzenia, już po śmierci autora. Tekst od dziś dostępny jest w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Dolina trwogi to czwarta i ostatnia powieść Arthura Conana Doyle’a o Sherlocku Holmesie. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach. Mogliśmy ją udostępnić dzięki środkom przekazanym w ramach 1,5% podatku dla organizacji pożytku publicznego. Dziękujemy wszystkim, którzy wsparli nas w ten sposób.

Słynny detektyw otrzymuje zaszyfrowany list od informatora, członka przestępczej siatki geniusza zła, profesora Moriarty’ego. Mimo braku dołączonego klucza do szyfru Holmesowi i Watsonowi udaje się odczytać wiadomość, która ostrzega o mającym niebawem nastąpić zabójstwie Johna Douglasa, bogatego właściciela dworu w hrabstwie Sussex.

Powieść Suzan Coolidge, tak jak wskazuje jej tytuł — Co Kasia robiła, przedstawia losy dwunastoletniej Kasi Carr. Główna bohaterka jest dziewczynką dzielną, upartą, kreatywną, a przede wszystkim — bardzo ambitną w dążeniu do realizacji swoich celów. W tym ostatnim nie przeszkadzają jej różne — czasem zabawne, czasem smutne — perypetie. Powieść w tłumaczeniu Zofii Grabowskiej od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.

Przeminęło z ogniem Noemi Szac-Wajnkranc to pamiętnik z czasów Zagłady, głęboko przejmujący dokument, w którym poprzez jednostkowe losy, opisywane z bliska przez autorkę, ukazuje się szeroka perspektywa społeczno-obyczajowa oraz faktograficzna okresu II wojny światowej na terenie okupowanej Polski. Od dziś książka dostępna jest w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Przygody Hucka Finna to powieść dla młodzieży autorstwa Marka Twaina, opublikowana po raz pierwszy w 1884 roku w Wielkiej Brytanii (w Polsce w 1898 roku). Mark Twain to pseudonim literacki Samuela Langhorne’a Clemensa — poczytnego amerykańskiego pisarza i satyryka, który żył w latach 1835–1910. Powieść udostępnioną na Wolnych Lekturach wzbogaciliśmy o ilustracje E. W. Kemble’a, które pochodzą z wydania z 1855 roku.

Akcja utworu dzieje się pod koniec XIX wieku, w ciągu jednego roku, na rzece Missisipi i w leżących nad nią miejscowościach, będących częścią stanów niewolniczych. Huck Finn, główny bohater powieści, to postać dobrze znana czytelnikom z Przygód Tomka Sawyera — innej popularnej książki Twaina.

Ludzie, zwierzęta, bogowie to przedwojenny światowy bestseller — został przetłumaczony na 19 języków, co zapewniło książce zagraniczną popularność porównywalną jedynie z Quo vadis Henryka Sienkiewicza. Książka Ferdynanda Ossendowskiego znajduje się na liście lektur uzupełniających szkoły ponadpodstawowej (poziom rozszerzony). Od dziś uczniowie mogą jej wysłuchać w interpretacji Jana Staszczyka.

Lata nauki Wilhelma Meistra (oryg. Wilhelm Meisters Lehrjahre) to najobszerniejsza i najważniejsza powieść Johanna Wolfganga Goethego, która stała się wzorcem utworów typu Bildungsroman, przedstawiających proces formowania się osobowości głównego bohatera, jego dorastania psychologicznego, moralnego i społecznego. Powieść publikujemy w tłumaczeniu Piotra Chmielowskiego.

Wolne Lektury od początku swojego istnienia działają na rzecz zmniejszania barier w dostępie do kultury i edukacji. Dzięki dofinansowaniu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych mogliśmy dziś udostępnić kolejne lektury szkolne i utwory z klasyki literatury polskiej i światowej w formatach Daisy i Epub 3 Media Overlays. Dzięki temu uczniowie i uczennice z niepełnosprawnościami uzyskali dostęp do lektur szkolnych w przyjaznej dla nich formie. Poniżej pełna lista książek.

Pamięci córki i inne wiersze z lat 1942-1944 to zbiór sześciu utworów Marii Więckowskiej, który składa się na głęboko poruszającą, wielowątkową historię matki-Żydówki i jej piętnastoletniej córki. To historia związana ściśle z Zagładą, losami Żydów w Europie i w czasie II wojny światowej w okupowanej Polsce, ale też z dziejami Warszawy i dwoma powstaniami: w 1943 oraz 1944 roku. Od dziś wiersze te dostępne są w Antologii Poetki Zagłady.