Pięć pestek pomarańczy to piąte z opowiadań Arthura Conana Doyle’a o Sherlocku Holmesie, opublikowane podobnie jak poprzednie i następne w „The Strand Magazine”, miesięczniku, który dzięki historiom o słynnym detektywie osiągnął swoje największe nakłady. Od dziś dostępne jest na Wolnych Lekturach.

Kiedy żona doktora Watsona wyjechała do ciotki, doktor przeprowadził się na kilka dni do swojego dawnego mieszkania i spędzał czas w towarzystwie Sherlocka Holmesa. W burzliwą noc na Baker Street zjawia się młody człowiek, John Openshaw. Przejechał kilkadziesiąt kilometrów, by prosić o pomoc słynnego detektywa. Jego życiu zagraża nieznane, nieuchwytne niebezpieczeństwo.

John Openshaw jako nastolatek za zgodą ojca wychowywał się u swego stryja Eliasa, bezdzietnego odludka, który zaszył się w wiejskim ustroniu. Pewnego dnia stryj otrzymał wysłany z Indii list, oprócz zagadkowego podpisu na kopercie zawierający tylko pięć wyschniętych pestek pomarańczy. Przerażony stryj uznał przesyłkę za zapowiedź śmierci. Kilka tygodni później został znaleziony martwy, a władze orzekły samobójstwo. Posiadłość odziedziczył ojciec Johna Openshawa, Joseph, który po roku otrzymał list z pięcioma pestkami pomarańczy i takim samym podpisem. Zlekceważył wiadomość, uznając ją za złośliwy żart. Trzy dni później nie żył, a jego śmierć wyglądała na nieszczęśliwy wypadek. Tym razem taki sam list otrzymał młody John Openshaw.

Sherlock Holmes doradza młodzieńcowi jak najszybszy powrót do domu i podjęcie wskazanych działań. Czy znakomity detektyw zdoła jednak na czas rozwiązać zagadkę i uchronić go od śmierci?

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Rafał Dylong, Monika Kępska, Wojciech Kotwica.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Na Wolnych Lekturach udostępniliśmy kolejny dramat Gabrieli Zapolskiej, autorki między innymi Moralności Pani Dulskiej. Panna Maliczewska to opowieść o ambitnej, młodej, pełnej pasji i determinacji aktorce, która wzbudza drapieżcze instynkty w wyrachowanym i obłudnym otoczeniu.

Stefka Maliczewska, chcąc spełnić marzenie o karierze scenicznej, musi odnaleźć się w warunkach społeczno-ekonomicznych opartych na nierównościach. Aby znaleźć pracę w teatrze, przyjechała ze wsi do miasta i wraz ze swoją siostrą (grającą w tym układzie rolę garderobianej) wynajmuje miejsce do spania u Anny Żelaznej — starszej, sfrustrowanej, chciwej praczki. Ta również nie posiada dużych zasobów materialnych, ma za to bardziej „realistyczne” podejście do świata, przez co staje się trybem w społecznej machinie patriarchatu działającej tak, by osoby podobne Maliczewskiej pozbawić złudzeń, wykorzystać i zmiażdżyć.

Astarte to opublikowana w 1931 roku debiutancka powieść szwedzkiej pisarki, Karin Boye. Powieść nie była dotychczas tłumaczona na język polski, dlatego podjęliśmy się tego zadania w ramach projektu „Feministyczne inspiracje. Popularyzacja skandynawskiej literatury feministycznej”. Autorką przekładu jest Paulina Rosińska.

Akcja rozgrywa się w świecie mody, a głównym bohaterem — z pozoru — jest manekin (lalka z wystawy, nawiązująca właśnie do potężnej bogini Astarte), wokół którego krąży wiele osób. Powieść przedstawia fragmentarycznie losy młodych Szwedów — kobiet i mężczyzn, przedstawicieli elity i członków klas niższych, urodzonych w Sztokholmie i pochodzących z odległych prowincji kraju — próbujących poradzić sobie z wyzwaniami losu w gwałtownie modernizującej i komercjalizującej się rzeczywistości początków XX stulecia.

Tekst Juliana Tuwima My, Żydzi polscy… to jeden z najważniejszych manifestów tożsamości polskich Żydów, ukazujący jej złożoność, zmienność i wewnętrzne napięcia. Udostępniamy go na Wolnych Lekturach z okazji rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

Utwory Hoffmanna były popularnymi w XIX i pierwszej połowie XX w. rymowankami mającymi służyć pomocą w pouczaniu, straszeniu konsekwencjami i dyscyplinowaniu dzieci, co uważano za tożsame z ich wychowaniem. Heinrich Hoffmann był lekarzem, pionierem psychiatrii dziecięcej. Dziś jego bajki stanowią sztandarowy przykład antypedagogiki. Na Wolnych Lekturach udostępniliśmy właśnie tom Złota różdżka Hoffmanna.

Alegoryczny poemat Kornela Ujejskiego z roku 1844, osnuty wokół epizodu zmagań Greków z Persami; jeden z najważniejszych tekstów tego poety i najpopularniejszych utworów patriotycznych w polskiej literaturze romantycznej. Maraton od dziś jest dostępny na Wolnych Lekturach.

To nie bajka to zbiór krótkich tekstów Denisa Diderota, w atrakcyjnej formie dialogów, w których rozmówcy omawiają i komentują współczesne zdarzenia, poruszając przy tym kwestie moralności, obyczajów, religii i praw. Żaden z nich nie ukazał się za życia Diderota w oficjalnym obiegu.

Kolekcja utworów Kornela Makuszyńskiego dostępna w bibliotece Wolne Lektury stale się powiększa. Dziś udostępniliśmy dla naszych czytelników i czytelniczek powieść Bezgrzeszne lata. Ta pełna humoru i autoironicznego dystansu swoista kronika opowiada o czasach „cielęcego żywota” autora, spędzonych w gimnazjum, malując w perspektywie obraz ówczesnego Lwowa (i pobliskich miasteczek) z jego specyfiką i wybitnymi osobistościami.

Profesor Hieronimus to pierwsza z dwóch wydanych w roku 1895 tzw. „powieści o szpitalach dla umysłowo chorych” autorstwa Amalie Skram, czołowej reprezentantki przełomu nowoczesnego, naturalistycznego i zaangażowanego społecznie prądu w literaturze i sztuce skandynawskiej. Wraz ze swoją kontynuacją, U Świętego Jerzego (norw. På St. Jørgen), Profesor Hieronimus stanowi głośny literacki protest przeciwko nadużyciom wobec kobiet w kontrolowanych przez mężczyzn szpitalach psychiatrycznych. Powieść nie była dotychczas tłumaczona na język polski, dlatego podjęliśmy się tego zadania w ramach projektu  „Feministyczne inspiracje. Popularyzacja skandynawskiej literatury feministycznej”. Autorką przekładu jest Katarzyna Tunkiel.

Granica Zofii Nałkowskiej to klasyczna pozycja polskiej literatury międzywojennej, wydana po raz pierwszy w roku 1935 i w grudniu tego samego roku uhonorowana Państwową Nagrodą Literacką. Twórczość pisarki przeszła 1 stycznia 2025 roku do domeny publicznej i dlatego dziś na Wolnych Lekturach mogliśmy udostępnić tę powieść. Książka znajduje się na liście lektur uzupełniających dla liceów i techników.