Wybrane mity greckie, w tym o powstaniu świata, Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie oraz o Orfeuszu i Eurydyce to lektura w szkole podstawowej. Opowiadania z mitologii greckiej i rzymskiej zebrane w tej książce napisane zostały z myślą o młodych czytelniczkach i czytelnikach, by wprowadzić je w fascynujący świat starożytnych bogów, bogiń, herosów i mitycznych stworzeń.

21 lipca 1888 w Kopenhadze zmarła Victoria Benedictsson, szwedzka pisarka, uważana, obok Augusta Strindberga, za najwybitniejszą przedstawicielkę szwedzkiej powieści realistycznej. Była autorką między innymi sztuk teatralnych. Jedną z nich przetłumaczyliśmy po raz pierwszy na język polski w ramach projektu „Feministyczne inspiracje. Popularyzacja skandynawskiej literatury feministycznej”. Dramat Rozmowy przez telefon w przekładzie Elżbiety Frątczak-Nowotny dostępny jest już na Wolnych Lekturach na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.

17 lipca 1901 w Klimontowie urodził się Bruno Jasieński, awangardowy poeta, prozaik i dramaturg. Jako jeden z ojców założycieli polskiego futuryzmu był autorem głównych manifestów w „Jednodńiuwce futurystuw” z 1921 r. („Do narodu polskiego manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia, Manifest w sprawie poezji futurystycznej”) oraz współtwórcą głośnej jednodniówki „Nuż w bżuhu”. W rocznicę urodzin pisarza chcemy Czytelnikom i Czytelniczkom Wolnych Lektur przypomnieć Słowo o Jakubie Szeli. Dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych udostępniliśmy zredagowany tekst z uwspółcześnioną pisownią języka polskiego.

Do bogatej kolekcji utworów Williama Shakespeare’a na Wolnych Lekturach dołączyliśmy dziś kolejny dramat – Kupca weneckiego w tłumaczeniu Leona Urlicha. Jest to sztuka rozgrywająca się w Wenecji i w posiadłości Belmont, gdzieś nad północnym Adriatykiem, w czasach współczesnych autorowi. Chociaż tradycyjnie zalicza się ją do komedii (w tej grupie została umieszczona w tzw. pierwszym folio) i posiada pewne cechy komedii romatycznych, najbardziej pamiętana jest ze scen dramatycznych, związanych z postacią Shylocka.

Bracia to klasyczna komedia omyłek, jedna z najpopularniejszych sztuk Plauta. Od dziś dostępna jest w Biblioteczce antycznej na Wolnych Lekturach w tłumaczeniu Gustawa Przychockiego.

Menechmus skrywa przed żoną romans z mieszkającą tuż obok kurtyzaną Erotium. Obrotna kochanka nie tylko naciąga go na podarki i wspólne uczty. Menechmus przynosi jej nawet klejnoty i suknię, które skradł własnej żonie, a które Erotium bez skrępowania każe mu potem dać do przerobienia i poprawienia. Tymczasem do miasta przybywa łudząco podobny do Menechma człowiek, szukający swego brata bliźniaka, zaginionego w dzieciństwie…

Pani Marta Oulie Sigrid Undset znana jest w historii literatury norweskiej jako powieść o zdradzie. Już pierwsze zdanie książki — „Byłam niewierna mężowi” — sygnalizuje ten często komentowany w ówczesnej Norwegii temat. Pierwsze polskie tłumaczenie powieści Fru Marta Oulie autorstwa Katarzyny Tunkiel dostępne jest już na Wolnych Lekturach. Przekład został wykonany w ramach projektu „Feministyczne inspiracje. Popularyzacja skandynawskiej literatury feministycznej” i dostępny jest na Licencji Wolnej sztuki 1.3.

Od 1 października 2023 roku realizujemy projekt „Feministyczne inspiracje. Popularyzacja skandynawskiej literatury feministycznej”, w ramach którego tłumaczymy na język polski osiem dzieł literackich z języka szwedzkiego oraz dwa z języka norweskiego. Dzięki temu przybliżymy polskim czytelnikom i czytelniczkom literatury klasycznej szwedzkie i norweskie autorki, których twórczość znajduje się już w domenie publicznej. Dziś na Wolnych Lekturach udostępniliśmy pierwsze tłumaczenie – zapraszamy do przeczytania tomu opowiadań Zdarzyło się po drodze Agnes von Krusenstjerna. Autorką pierwszego tłumaczenia na język polski tomu Händelser på vägen jest Justyna Czechowska.

22 maja 1859 w Edynburgu urodził się Arthur Conan Doyle, szkocki pisarz, czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznych, twórca postaci Sherlocka Holmesa. Holmes po raz pierwszy pojawił się w powieści Studium w szkarłacie, wydanej w 1887 roku. Łącznie Conan Doyle napisał 4 powieści (Studium w szkarłacie, Pies Baskerville’ów, Znak czterech, Dolina trwogi) i 56 opowiadań o Holmesie. W kolekcji „Sensacja! Kryminał!” od dziś dostępne jest kolejne opowiadanie o genialnym detektywie – Cętkowana wstęga.

Stare domostwo Stoke Moran kryje wiele tajemnic. Wyjaśnić je może, dzięki wybitnemu zmysłowi obserwacji i analizy, tylko Sherlock Holmes.

Szaleństwo Almayera to pierwsza z powieści Josepha Conrada, rozgrywająca się w egzotycznej scenerii tropikalnej wyspy Borneo. Romansowo-przygodowa fabuła koncentruje się na życiu holenderskiego kupca Kaspara Almayera i jego relacji z córką Niną, pochodzącą ze związku z miejscową Malajką. Powieść w tłumaczeniu Anieli Zagórskiej od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.

Z okazji 81. rocznicy powstania w warszawskim getcie opublikowaliśmy wiersz Juliana Tuwima pt. Matka.

Adela Tuwim (1872–1942), matka poety, pochodziła z łódzkiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń. Tuwim, jak sam pisał, właśnie jej zawdzięczał zamiłowanie do poezji. Cierpiała na zaburzenia nerwicowe, które wzmagał nasilający się w l. 30. XX w. antysemityzm. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć jej męża, ojca Juliana Tuwima, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, w tzw. Zofiówce, w Otwocku. W czasie Zagłady jako prywatna pacjentka mieszkała prawdopodobnie poza terenem getta, przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta w 1942 r. została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane najpierw na terenie posesji. W czasie akcji likwidacyjnej Niemcy zamordowali ok. 2 tys. osób narodowości żydowskiej, a ok. 8 tys. wywieźli do obozu zagłady w Treblince. W tym czasie Tuwim przebywał w Ameryce. Wiadomość o śmierci matki dotarła do niego dopiero w 1946 r., chociaż już wcześniej przypuszczał, że podzieliła los milionów Żydówek i Żydów, czemu dał wyraz m.in. dedykując tekst My, Żydzi Polscy następująco „Matce w Polsce lub najukochańszemu Jej cieniowi”. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi na tzw. nowym cmentarzu żydowskim.

Publikację sfinansowano ze środków z 1,5%. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła i Maria Świetlik.

Na okładce wykorzystano portret nieznanej kobiety ze zbioru negatywów szklanych nieznanego zakładu fotograficznego z okolic Warszawy i Otwocka z l. ok. 1930-1939 (ze zbiorów Centralnej Biblioteki Judaistycznej).