Kamienny świat to cykl dwudziestu opowiadań autorstwa Tadeusza Borowskiego powstałych po II wojnie światowej i po raz pierwszy wydrukowanych w „Nowinach Literackich” w 1948 roku. Przedstawiają one nie tylko doświadczenia obozowe narratora, ale i jego konfrontacje z powojenną rzeczywistością. Opisywane przez Borowskiego wydarzenia są tak naprawdę jedynie punktem wyjścia dla podjęcia głębszej refleksji nad rolą pisarza i funkcją literatury po 1945 r. Świadczą o tym zamieszczane przy poszczególnych tekstach dedykacje zdradzające — jak podpowiada sam autor — polemiczny charakter opowiadań. W ten sposób Kamienny świat można odczytywać jako manifest poglądów Borowskiego w toczącej się ówcześnie dyskusji nad literaturą obrachunkową.
Obrazki więzienne, autorstwa Marii Konopnickiej, to cykl trzech opowieści (Podług księgi, Jeszcze jeden numer oraz Onufer), opublikowany po raz pierwszy wraz z innymi nowelami w Warszawie w 1897 roku, nakładem wydawnictwa Gebethner i Wolff. Zbiór od dzisiaj znajdziecie w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.
Zasadniczym celem książki Zdziechowskiego jest przedstawienie zjawiska „patriotyzmu mistycznego” w twórczości autorów słowiańskich epoki romantyzmu. Na przykładach biografii i twórczości Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego, a także Chomiakowa i innych autorów rosyjskich oraz Szewczenki, Gogola i Preradovića autor stara się wykazać tezę o wspólnym charakterze ludów słowiańskich. Z tego wspólnego trzonu ma wynikać skłonność do snucia historiozoficznych koncepcji o wyjątkowej religijno-politycznej misji dziejowej własnego narodu lub całej Słowiańszczyzny.
Rozprawa, opublikowana pod tytułem Mesjaniści i słowianofile. Szkice z psychologii narodów słowiańskich, stała się podstawą do uzyskania przez Zdziechowskiego stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, co zapoczątkowało jego karierę akademicką.
Poruszający dokument bohaterstwa, okrucieństw i cierpień wywołanych wojną. Historia żydowskiego powstania przeciwko Rzymowi, spisana przez świadka i bezpośredniego uczestnika walk, dowódcę powstańców w Galilei. Wojna żydowska w tłumaczeniu Andrzeja Niemojewskiego została udostępniona w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.
Poprzedzający samobójczą śmierć Ostatni list Szmula Zygielbojma to wstrząsający dokument z czasów II wojny światowej. Akt odebrania sobie życia stanowił w przypadku tego społecznika i aktywnego działacza Bundu ostatni, rozpaczliwy gest protestu wobec bezsilności i bezczynności świata patrzącego na Zagładę Żydów: ludobójstwo dokonujące się metodycznie w sercu Europy. To także gest dołączenia do towarzyszy, którzy zorganizowali zbrojne powstanie w getcie w Warszawie i polegli w walce. Dziś, w rocznicę rozpoczęcia wielkiej akcji deportacyjnej w getcie warszawskim, udostępniliśmy go na Wolnych Lekturach.
List (półtorej strony maszynopisu) nosi datę 11 maja i jest adresowany do prezydenta RP Władysława Raczkiewicza i premiera Władysława Sikorskiego. Zygielbojm popełnił samobójstwo 12 lub 13 maja 1943 roku, po upadku powstania w getcie warszawskim, w którym zginęła jego żona i syn.
Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Sekuła, Paulina Choromańska.
Złoty żuk to zbiór czterech opowiadań Edgara Allana Poe’go, prezentujący charakterystyczne typy prozy autora: historia detektywistyczna (Skradziony list), zbliżonego gatunku nowela o śledztwie w zagadkowej sprawie (Złoty żuk), opowiadanie grozy (Studnia i wahadło) oraz humoreska (Człowiek interesu). Tłumaczenie: Stanisław Wyrzykowski.
Biblioteczka filozoficzna na Wolnych Lektur powiększyła się właśnie o kolejne dzieło greckiego filozofa. Tym razem mamy dla naszych czytelników Lizysa w tłumaczeniu Władysława Witwickiego.
,,Który z nich jest przyjacielem którego? Ten, co lubi, jest przyjacielem lubianego, bez względu na to, czy go tamten lubi wzajemnie, czy go nienawidzi? Czy też ulubiony jest przyjacielem lubiącego? Czy też w takich stosunkach żaden z dwóch nie jest przyjacielem drugiego, jeżeli się obaj nie lubią wzajemnie?” W rozmowie z dwójką nastolatków, Lizysem i Meneksenosem, Sokrates próbuje ustalić naturę lubienia i przyjaźni. Czy prawdziwa przyjaźń i miłość bierze się z podobieństw między dwiema osobami, czy też z przeciwieństw między nimi? Co jest jej przyczyną i celem?
Według starożytnej anegdoty, przytoczonej przez Diogenesa Laertiosa, Platon napisał ten dialog bardzo wcześnie, jeszcze za życia Sokratesa, który kiedy słuchał go, jak czyta Lizysa, miał z zaskoczeniem wykrzyknąć: ,,Na Heraklesa! Ile kłamstw ten młody człowiek o mnie naopowiadał!”, gdyż podobno Platon napisał w nim wiele rzeczy, których Sokrates nigdy nie mówił. W ocenie współczesnych badaczy opowiastka powstała w reakcji na odczuwane przez część czytelników przeinaczanie Sokratesa, który w tym dialogu używa tak nietypowo słabych argumentów, właściwych raczej sofiście, używającemu pokrętnych środków i manipulacji, że obraz filozofa znacząco odbiega od przedstawionego w późniejszych pracach Platona.
Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Kopeć-Gryz, Wojciech Kotwica.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Wybór wierszy pisarza, publicysty i poety, zwycięzcy pierwszego w historii polskiego slamu poetyckiego od dziś dostępne są w kolekcji Wiersz wolny. Charakterystyczne dla poezji Jasia Kapeli jest żarliwe zaangażowanie: emocjonalne, egzystencjalne i ideowe, a także bezkompromisowość i niepowtarzalny, często przewrotny, nieco gorzkawy humor. Poeta chętnie posługuje się trawestacją, cytatem, między wersami znajdziemy odwołania do Bruna Jasieńskiego i Władysława Broniewskiego, Żeromskiego i Bełzy. Ale uwaga, bo przytoczenia obejmują też komentarze internetowej hejtu skierowanego pod adresem autora – z właściwą im stylistyką.
Od dziś w naszej bibliotece znajdziecie nową publikację – wyjątki z pamiętników Giacomo Casanovy, zatytułowane Od kobiety do kobiety. Zapraszamy do lektury!
