W Wolnych Lekturach pojawił się kolejny utwór w kolekcji Biblioteczka filozoficzna. Tym razem jest to rozprawa oświeceniowego filozofa Jean-Jacques’a Rousseau, Uwagi o rządzie Polski.

W styczniu 1770 roku Rada Generalna Stanów Skonfederowanych Konfederacji Barskiej wysłała do Paryża swojego oficjalnego przedstawiciela, hrabiego Michała Wielhorskiego. Zawirowania w dyplomacji francuskiej po zmianie rządu nie pozwoliły na realizację zamierzonych planów politycznych, wysłannik nawiązał jednak kontakt z dwoma cenionymi myślicielami oświeceniowymi: Gabrielem Mably i Janem Jakubem Rousseau. Przekonany o nieuchronnym zwycięstwie konfederacji i wyzwoleniu państwa spod protektoratu moskiewskiego, Wielhorski poprosił ich o napisanie rozpraw z propozycjami zmian ustrojowych, jakie należałoby wprowadzić w Rzeczpospolitej.

Rousseau dekadę wcześniej zyskał sobie europejską renomę swoim traktatem Umowa społeczna, opisującym idealnie urządzoną demokrację, a kilka lat po nim stworzył projekt konstytucji dla Korsyki. Po zapoznaniu się z materiałami na temat Rzeczpospolitej, dostarczonymi przez Wielhorskiego, napisał obszerną pracę zawierającą analizę istniejącego systemu politycznego oraz propozycje reform, podkreślając konieczność odpowiedniej edukacji i wychowania przyszłych obywateli. Chociaż polityczne sugestie Rousseau nigdy nie zostały wprowadzone w życie, były szeroko dyskutowane, a niektóre z rozwiązań społecznych Konstytucji 3 maja oparto na tych samych zasadach.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Wojciech Kotwica, Zuzanna Pyzikiewicz.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

6 września 2021 r. w Wolnych Lekturach pojawiła się kolejna książka dla dzieci. Tym razem jest to Finek Stefana Grabińskiego, który publikujemy w wersji ebooka i audiobooka. Oba te formaty dostępne są pod tym linkiem. Niebawem audiobook pojawi się także na kanale YouTube Wolnych Lektur, na którym znajduje się już kilkaset innych książek do słuchania. Czytelnikom Wolnych Lektur polecamy też kolekcję książek Literatura dla dzieci i młodzieży, którą znajdą pod tym linkiem.

Co robi pies w pustym mieszkaniu? Co cennego skrywa kuchenny kosz na śmieci? Czemu miotła wydaje się niebezpiecznym wrogiem, a z pończochą trzeba stoczyć wielką bitwę? Na te i wiele innych pytań odpowie Finek autorstwa Jana Grabowskiego — opowieść o energicznym szczeniaczku dorastającym do roli poważnego psa, jego troskliwej opiekunce Dzidzi i ich niesamowitych przygodach.

Publikację opracowały redakcyjnie Paulina Choromańska, Ilona Kalamon, Aleksandra Kopeć-Gryz, Aleksandra Sekuła. Wersję audio czyta Jan Staszczyk.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Dzięki jednemu z naszych darczyńców publikujemy kolejny reportaż Ksawerego Pruszyńskiego. Od dziś w Wolnych Lekturach dostępna jest książka Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193?. Książkę można przeczytać tutaj. To już trzecia książka Pruszyńskiego w naszych zasobach. Nasi czytelnicy mogą przeczytać także Palestynę po raz trzeci i Podróż po Polsce.

Postanowiliśmy uzupełnić zasoby Wolnych Lektur o brakujące lektury szkolne i opublikować Doktora Dolittle’a i jego zwierzęta Hugh Loftinga w nowym przekładzie. To już trzecia lektura szkolna, po Małym Księciu Antoine de Saint-Exupery’ego w przekładzie Agaty Kozak i Bajce o rybaku i rybce w przekładzie Renaty Lis, której nowe tłumaczenie zamawia biblioteka.

Najnowszy przekład Doktora Dolittle’a i jego zwierząt dokonany przez pisarza i tłumacza literatury angielskiej Jarka Westermarka na zamówienie biblioteki internetowej Wolne Lektury jest przekładem dokładnie tej wersji, którą w 1920 r. zaaprobował do wydania Hugh Lofting. Wbrew pozorom nie jest to oczywiste. Książka ta, będąca od lat jedną z obowiązkowych lektur szkolnych w podstawówce, funkcjonuje na rynku w kilku różnych wersjach. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest wola spadkobierców Loftinga, którzy w 1988 r. postanowili dostosować powieść dla dzieci do aktualnych norm polityczno-społecznych i wyeliminować te fragmentu tekstu, które dziś odbieramy jako rasistowskie.

W języku angielskim istnieje już osobny termin opisujący takie działania. Bowdlerization to usuwanie z dzieła sztuki albo wypowiedzi w mediach fragmentów obraźliwych, szkodliwych lub budzących kontrowersje. Samo słowo powstało od nazwiska Thomasa Bowdlera – w XIX wieku wydawał on dzieła Szekspira, w których dokonał szeregu istotnych zmian (na kartach Henryka VI w wydaniu Bowdlera nie znajdziemy np. żadnej wzmianki o prostytutce Doll Tearsheet). Ten szczególny rodzaj cenzury, którym jest bowdlerization, dotyczy szczególnie kwestii politycznych, religijnych i seksualnych.

W ramach projektu „Wolne Lektury – biblioteka dla wszystkich” stopniowo powiększamy biblioteczkę polonisty, aby ułatwić studentom i studentkom polonistyki możliwość zapoznania się z lekturami. Dziś udostępniliśmy kolejną publikację – „Moi współcześni” Stanisława Przybyszewskiego.

Biblioteczka filozoficzna Wolnych Lektur powiększyła się o kolejne dzieło greckiego filozofa w tłumaczeniu Władysława Witwickiego. Zapraszamy do lektury Gorgiasza.

W kolekcji książek „Podróż do rzeczywistości” pojawiła się dzisiaj nowa publikacja. Życiorys własny przestępcy autorstwa Urkego Nachalnika przeczytacie bezpłatnie tutaj.

W Wolnych Lekturach opublikowaliśmy Kopciuszka Charlesa Perraulta w nowym przekładzie. Tę jedną z najbardziej znanych baśni dla dzieci przełożył na język polski Oskar Hedemann, uznany tłumacz literatury francuskiej, autor kilkudziesięciu przekładów. Publikację sfinansowaliśmy dzięki kwocie, którą otrzymaliśmy z 1% podatku.

W kolekcji książek „Podróż do rzeczywistości” pojawiły się dwie nowe książki o Afryce, czyli „Listy z Afryki” Henryka Sienkiewicza oraz „Żegluga wzdłuż brzegów zachodniej Afryki na lugrze Łucja-Małgorzata 1882–1883” Stefana Szolca-Rogozińskiego. Zapraszamy do lektury!