Dziennik podróży do Tatrów jest jednym z pierwszych utworów poświęconych tym górom i ich okolicy w polskiej literaturze — jego autor, Seweryn Goszczyński, zapoczątkował modę na „góralszczyznę” oraz Tatry na prawie sto lat przed Tetmajerem, Kasprowiczem i Witkacym. Od dziś książka dostępna jest w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

W kolekcji „Podróż do rzeczywistości”, którą tworzymy już od 3 lata, udostępniliśmy dzisiaj trzy pamiętniki zgłoszone do konkursów organizowanych przez Instytut Gospodarstwa Społecznego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Pomysłodawcą najważniejszych z nich był prekursor i jeden z twórców polskiej socjologii, Ludwik Krzywicki, kierownik Instytutu. Idea konkursów na pamiętniki zrodziła się z dążenia do uzyskania opisu warunków życia warstw najuboższych, szczególnie podczas wielkiego kryzysu gospodarczego lat 30., opisu pochodzącego bezpośrednio od osób najbardziej dotkniętych przez załamanie ekonomiczne. Dziś prezentujemy Wam pamiętniki trzech kobiet pierwotnie opublikowane w tomach Pamiętniki chłopów oraz Pamiętniki bezrobotnych.

Futurystyczne opowiadanie Ulica Conrada Wojciecha Orlińskiego stanowi odprysk pomysłu na powieść o pandemii. Powieść nie powstała, gdyż rzeczywistość i światowa ekspansja pewnego sławnego wirusa pokrzyżowały te plany: nie warto już było zapewne dolewać oliwy do ognia. Opowiadanie od dziś przez kolejne 90 dni dostępne jest na Wolnych Lekturach dla osób wspierających nas darowiznami. Zapraszamy do lektury! Aby dołączyć do tego grona i zyskać dostęp do specjalnie przygotowywanych prapremier, należy wesprzeć bibliotekę dowolną kwotą, używając tego formularza.

Wspomnienia młodej robotnicy to kluczowe dzieło socjaldemokratycznego ruchu kobiet. Wspomnienia żyjącej na przełomie XIX i XX wieku młodej robotnicy wiedeńskiej, zmuszonej od 10 roku życia do podjęcia pracy zarobkowej, by pomóc matce w utrzymaniu wielodzietnej rodziny. Książka stanowi również historię dojrzewania politycznego nastolatki i jej zaangażowania w ruch socjaldemokratyczny, przede wszystkim w działalność na rzecz skrócenia 12-godzinnego dnia pracy w fabrykach.

Dziennik z oblężenia Paryża pióra Antoniego Oleszczyńskiego to kilkunastostronicowy opis przeżyć autora, który przebywał w stolicy Francji w czasie jej czteromiesięcznej blokady w trakcie wojny francusko-pruskiej, a także później — po wybuchu Komuny Paryskiej. W tamtym okresie w mieście przebywało również wielu innych polskich emigrantów, którzy opuścili nasz kraj, uciekając przed zaborcami. Tekst znajdziecie do dziś w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Sprawa szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa to książka autorstwa jednego z najwybitniejszych reporterów w historii, Egona Erwina Kischa, czeskiego i niemieckiego pisarza oraz dziennikarza. Tekst opublikowany został w 1924 roku i opowiada autentyczną historię zdrady na najwyższych szczeblach austro-węgierskiego wywiadu tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach w kolekcji Podróż do rzeczywistości.

Autor w Sprawie szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa ujawnia aferę szpiegowską, związaną z wymuszonym przez dowództwo cesarsko-królewskiej armii w 1913 r. w Wiedniu samobójstwem pułkownika Alfreda Redla, szefa sztabu generalnego 8. korpusu armii austro-węgierskiej w Pradze, pracującego na na rzecz carskiej Rosji. Sztab generalny próbował utrzymać tę kompromitującą monarchię austro-węgierską sprawę w tajemnicy, jednak nie pozwolił na to Egon Kisch, publikując w praskiej gazecie notatkę o samobójstwie Redla, czym zwrócił uwagę opinii publicznej na całą sprawę.

Kronikę polską Anonima zwanego Gallem uważa się za pierwsze dzieło piśmiennictwa polskiego, choć spisana była po łacinie (jak zazwyczaj początki literatur narodowych europejskich) i przez cudzoziemca. Pisał on jednak w Polsce, zachęcony do podjęcia dzieła przez Polaków (przede wszystkim kanclerza księcia Bolesława Krzywoustego) i opierając się na informacjach zebranych na miejscu, a treść utworu opiewa dzieje królów i książąt polskich, oddając stan wiedzy i światopogląd ówczesnej wykształconej elity skupionej wokół dworu władcy. Tekst w tłumaczeniu Zygmunta Komarnickiego od dzisiaj dostępny jest na Wolnych Lekturach w kolekcji Podróż do rzeczywistości.

Dzieło stanowi ważne źródło pisane polskich legend: o Popielu i o Piaście; zawiera także szczegóły funkcjonujące zapewne w tradycji ustnej, np. opowieść o ślepocie, na którą cierpiał w dziecięctwie Mieszko I. Podaje też opis panowania Bolesława Chrobrego, zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku i wyprawy kijowskiej. Wśród fragmentów, do których najczęściej się odwoływano, należy również obrona Głogowa. Tekst stanowił źródło dla późniejszych kronik Mistrza Wincentego Kadłubka i Jana Długosza i jest wykorzystywany w edukacji z zakresu historii oraz języka polskiego w szkołach.

Zapisana w początkach XII w. Kronika Anonima zwanego Gallem to artystycznie przemyślany utwór narracyjny. Zwraca uwagę regularność budowy poszczególnych ksiąg oraz kompozycja dzieła, które jako całość poświęcone jest przedstawieniu dziejów Bolesława Krzywoustego, a historia jego przodków — dynastii Piastów — stanowi obszerny wstęp do właściwego tematu. Dlatego właśnie Księga pierwsza rozpoczyna się od wiersza o cudownych okolicznościach narodzin bohatera kroniki (ofiarowanie świętemu Idziemu) i ten sam motyw, zapisany prozą, zamyka tę księgę. Księga wtóra przedstawia młode lata Krzywoustego do czasu, gdy został niepodzielnym władcą państwa po wygnaniu starszego brata Zbigniewa. Księga trzecia obejmuje lata 1109–1113 i opowiada o najważniejszych wypadkach w żywocie Bolesława, a mianowicie o zwycięskim odparciu najazdu niemieckiego (obrona Głogowa), o jego zaczepnych walkach na terenie Czech i bitwie pod Trutiną (1110) oraz o definitywnym wydarciu Pomorzanom Nakła, co zostało przedstawione jako triumfalne ukoronowanie wieloletnich wojen granicznych na północy państwa i uzyskanie wolnego dostępu państwa polskiego do morza.

Tekst opracowały Paulina Choromańska, Aleksandra Kopeć-Gryz, Aleksandra Sekuła.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. 

Partner projektu

„Jest to znaną od dawna prawdą, że tylko narody mierne i bez rzeczywistego znaczenia w świecie nie mają nieprzyjaciół” — takimi słowami rozpoczyna się Ogólna charakterystyka powstania w 1863 r. autorstwa Agatona Gillera.

Wybuch powstania styczniowego w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku to największy polski zryw o charakterze narodowowyzwoleńczym. Giller w swym opracowaniu przedstawia syntetyczną analizę przyczynowo-skutkową podjętej przez Polaków próby wyswobodzenia się spod jarzma Rosji. Utwór został napisany z perspektywy czynnego uczestnika, a nie tylko biernego obserwatora. Wydano go w 1888 roku we Lwowie, w dwudziestą piątą rocznicę tytułowego wydarzenia, już po śmierci autora. Tekst od dziś dostępny jest w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Dolina trwogi to czwarta i ostatnia powieść Arthura Conana Doyle’a o Sherlocku Holmesie. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach. Mogliśmy ją udostępnić dzięki środkom przekazanym w ramach 1,5% podatku dla organizacji pożytku publicznego. Dziękujemy wszystkim, którzy wsparli nas w ten sposób.

Słynny detektyw otrzymuje zaszyfrowany list od informatora, członka przestępczej siatki geniusza zła, profesora Moriarty’ego. Mimo braku dołączonego klucza do szyfru Holmesowi i Watsonowi udaje się odczytać wiadomość, która ostrzega o mającym niebawem nastąpić zabójstwie Johna Douglasa, bogatego właściciela dworu w hrabstwie Sussex.

Powieść Suzan Coolidge, tak jak wskazuje jej tytuł — Co Kasia robiła, przedstawia losy dwunastoletniej Kasi Carr. Główna bohaterka jest dziewczynką dzielną, upartą, kreatywną, a przede wszystkim — bardzo ambitną w dążeniu do realizacji swoich celów. W tym ostatnim nie przeszkadzają jej różne — czasem zabawne, czasem smutne — perypetie. Powieść w tłumaczeniu Zofii Grabowskiej od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.