Z okazji 81. rocznicy powstania w warszawskim getcie opublikowaliśmy wiersz Juliana Tuwima pt. Matka.

Adela Tuwim (1872–1942), matka poety, pochodziła z łódzkiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń. Tuwim, jak sam pisał, właśnie jej zawdzięczał zamiłowanie do poezji. Cierpiała na zaburzenia nerwicowe, które wzmagał nasilający się w l. 30. XX w. antysemityzm. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć jej męża, ojca Juliana Tuwima, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, w tzw. Zofiówce, w Otwocku. W czasie Zagłady jako prywatna pacjentka mieszkała prawdopodobnie poza terenem getta, przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta w 1942 r. została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane najpierw na terenie posesji. W czasie akcji likwidacyjnej Niemcy zamordowali ok. 2 tys. osób narodowości żydowskiej, a ok. 8 tys. wywieźli do obozu zagłady w Treblince. W tym czasie Tuwim przebywał w Ameryce. Wiadomość o śmierci matki dotarła do niego dopiero w 1946 r., chociaż już wcześniej przypuszczał, że podzieliła los milionów Żydówek i Żydów, czemu dał wyraz m.in. dedykując tekst My, Żydzi Polscy następująco „Matce w Polsce lub najukochańszemu Jej cieniowi”. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi na tzw. nowym cmentarzu żydowskim.

Publikację sfinansowano ze środków z 1,5%. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła i Maria Świetlik.

Na okładce wykorzystano portret nieznanej kobiety ze zbioru negatywów szklanych nieznanego zakładu fotograficznego z okolic Warszawy i Otwocka z l. ok. 1930-1939 (ze zbiorów Centralnej Biblioteki Judaistycznej).

22 kwietnia przypada rocznica śmierci Piotra Chmielowskiego, historyka literatury, encyklopedysty, tłumacza, profesora Uniwersytetu Lwowskiego. Chmielowski był tłumaczem powieści Lata nauki Wilhelma Meistra oraz Lata wędrówki Wilhelma Meistra, czyli wyrzekający się Goethe’go. Druga część dostępna jest od dziś na Wolnych Lekturach.

Lata wędrówki… to utwór o szkatułkowej konstrukcji, stylistycznie zawieszony w intelektualnej przestrzeni pomiędzy brazylijską telenowelą a esejem filozoficznym — gdyby nie był to wczesny romantyzm, powieść z powodzeniem mogłaby uchodzić za postmodernistyczną.

Pierwsza publikacja z naszego nowego projektu „Kolekcje edukacyjne twórców przechodzących do domeny publicznej, lektur szkolnych oraz Starego Testamentu” dostępna jest już na Wolnych Lekturach! Zapraszamy Was do lektury opowiadania grozy Edgara Allana Poe’go Przedwczesny pogrzeb w tłumaczeniu Stanisława Wyrzykowskiego.

Projekt „Kampania społeczna – Ręce pełne poezji” ma na celu promowanie wybitnych polskich poetek i poetów w przestrzeni internetowej oraz podczas wydarzeń kulturalnych organizowanych w Polsce. W ramach podejmowanych działań będziemy promować czytelnictw polskiej poezji klasycznej wśród dzieci i młodzieży oraz ich rodziców i opiekunów.

Projekt będziemy realizować w latach 2024-2026, a każda edycja będzie mieć swojego patrona i patronkę. W roku 2024 będą to Julian Tuwim oraz Zuzanna Ginczanka. A w kolejnych dwóch: Konstanty Ildefons Gałczyński (w 2025 r. przypada 120. rocznica urodzin poety), Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (w 2025 r. przypada 80 rocznica śmierci), Krzysztof Kamil Baczyński (w 2026 r. minie 105. rocznica urodzin) i Bruno Jasieński (w 2026 r. przypadnie 125. rocznica urodzin).

Udostępniliśmy dziś czytelnikom i czytelniczkom Wolnych Lektur kolejną powiastkę filozoficzną Woltera. Białe i czarne rozgrywa się w egzotycznej scenerii Persji i Indiii i osnuta jest wokół koncepcji irańskiego dualizmu.

Główny bohater, młody Rustan, jest synem perskiego arystokraty z prowincji Kandahar. Rodzina Rustana zaplanowała już jego małżeństwo z odpowiednią panną, kiedy na nieszczęście na wielkim targu w Kabulu młodzieniec spotyka księżniczkę Kaszmiru. Przybyła tam ze swym ojcem, poszukującym skradzionych mu ze skarbca dwóch najcenniejszych przedmiotów: wielkiego diamentu z wyrytym wizerunkiem jego córki oraz dzirytu o nadzwyczajnych własnościach. Stary książę nie wie, że broń i diament ukradł jego fakir, który wręczył je księżniczce, przykazując, by troskliwie ich strzegła, gdyż od nich zależy jej los.

Kolekcja dialogów Platona w tłumaczeniu Władysława Witwickiego znajdująca się na Wolnych Lekturach powiększyła się o kolejna pozycję. Od dziś w naszej Biblioteczce filozoficznej dostępny jest najbardziej wymagający i enigmatyczny z tekstów Platona – Parmenides.

Czym jest zagadkowe „Jedno”, nad którym zastanawiają się rozmówcy w drugiej części dialogu? Czy jest czysto językowym abstraktem, który błędnie traktują jak realnie istniejący byt? Dlaczego autor nie zajmuje stanowiska wobec licznych paradoksów, jakie wysnuwają z założeń na temat owego Jedna?

Fundacja Wolne Lektury przygotowała zestaw książek w postaci audiobooków, które wzbogacą zbiory szkolnych i specjalistycznych bibliotek w całym kraju.

Audiobooki zostały przygotowane dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach projektu „E-kolekcja lektur szkolnych i literatury do słuchania dla uczennic i uczniów z niepełnosprawnościami”. Celem tego projektu jest zmniejszenie barier w dostępie do kultury i edukacji dla dzieci i młodzieży z dysfunkcjami czytania, w tym z niepełnosprawnościami wzroku, motoryki czy z zaburzeniami uwagi.

Dzięki dofinansowaniu uzyskanemu w ramach Programu Kultura Cyfrowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przez kolejne trzy lata będziemy realizować projekt „Kolekcje edukacyjne twórców przechodzących do domeny publicznej, lektur szkolnych oraz Starego Testamentu”. Udostępnimy ponad 70 utworów z domeny publicznej, które wzbogacą różne kolekcje Wolnych Lektur, oraz Pięcioksiąg Mojżeszowy w tłumaczeniu Izaaka Cylkowa.

Dzięki wsparciu naszych czytelników i czytelniczek mogliśmy opublikować powieść Szatan z siódmej klasy Kornela Makuszyńskiego. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach.

Adam Cisowski, uczeń przedostatniej klasy warszawskiej szkoły średniej, odkrywa tajemną metodę, według której nauczyciel historii, profesor Gąsowski, wyznacza uczniów do przepytania w danym dniu. Koledzy z klasy Adama są dzięki temu zawsze dobrze przygotowani do odpowiedzi. Niestety pewnego dnia poczciwy profesor Gąsowski popełnia błąd i sprawa wychodzi na jaw.

Dzięki realizacji projektu „E-kolekcja lektur szkolnych i literatury do słuchania dla uczennic i uczniów z niepełnosprawnościami” dofinansowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych mogliśmy nagrać poemat ukraińskiego poety, Tarasa Szewczenki. Od dziś możecie posłuchać utworu Hajdamacy, który dla Wolnych Lektur przeczytał Jan Staszczyk.

Projekt „E-kolekcja lektur szkolnych i literatury do słuchania dla uczennic i uczniów z niepełnosprawnościami” realizowany jest od 01.01.2023 do 31.03.2026.

Dofinansowano ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Wartość dofinansowania: 323 579,60 zł
Całkowita wartość zadania: 405 579,60 zł