Fundacja Wolne Lektury przygotowała zestaw książek w postaci audiobooków, które wzbogacą zbiory szkolnych i specjalistycznych bibliotek w całym kraju.
Audiobooki zostały przygotowane dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach projektu „E-kolekcja lektur szkolnych i literatury do słuchania dla uczennic i uczniów z niepełnosprawnościami”. Celem tego projektu jest zmniejszenie barier w dostępie do kultury i edukacji dla dzieci i młodzieży z dysfunkcjami czytania, w tym z niepełnosprawnościami wzroku, motoryki czy z zaburzeniami uwagi.
Adaś Cisowski, brat diabła i bliski kuzyn czarownicy, po całym roku uprzykrzania życia nauczycielom, spędza wakacje w dworku państwa Gąsowskich na Wileńszczyźnie. Ten chłopak nie potrafi się nudzić i szybko odkrywa w sobie żyłkę detektywistyczną. Tajemnica „Rękopisu Księdza Koszyczka” i skarbu z czasu wojen napoleońskich czeka na rozwiązanie… a książką „Szatan z siódmej klasy” na uwolnienie.
Fundacja Wolne Lektury zachęca do dorzucenia się do publikacji słynnej powieści Kornela Makuszyńskiego. Jeśli uda się uzbierać całą kwotę, książka jako ebook zostanie opublikowana na wolnej licencji i trafi do tysięcy dzieciaków. Kornel Makuszyński, poeta i prozaik, krytyk teatralny, publicysta, felietonista oraz członek Polskiej Akademii Nauk, przeszedł do domeny publicznej 1 stycznia 2024 r. Makuszyński to jeden z najbardziej popularnych pisarzy dwudziestolecia międzywojennego, twórca książek dla dzieci, młodzieży i dorosłych czytelników, a także jeden z – wraz z Marianem Walentynowiczem – pionierów komiksu (seria o przygodach Koziołka Matołka).
Autor Awantury o Basię przyszedł na świat w 1884 roku w Stryju, znajdującym się wówczas pod zaborem austriackim. Pochodził z wielodzietnej, wojskowo-urzędniczej rodziny. Ojciec Kornela Makuszyńskiego zmarł, gdy chłopiec miał zaledwie 10 lat – niedługo potem matka wraz z dziećmi przeprowadziła się do Przemyśla, gdzie przyszły pisarz rozpoczął naukę w szkole, następnie edukację kontynuował we Lwowie. Wiele także podróżował — w towarzystwie Kasprowicza, Staffa i Orkana zwiedził między innymi Włochy i Niemcy. Przez jakiś czas pisarz był nawet kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Kijowie, jednak po I wojnie osiedlili się na warszawskim Mokotowie. W stolicy Makuszyński stał się szybko znaczącym członkiem środowiska literackiego i jego kariera pisarska nabrała rozpędu.
Okupację niemiecką przeżył w Warszawie, a podczas powstania warszawskiego współpracował z prasą podziemną. Pod koniec wojny przeniósł się do Krakowa, a w 1944 roku zamieszkał na stałe w ukochanym Zakopanem, gdzie zmarł 31 lipca 1953 r.
W ramach świętowania Dnia Domeny Publicznej Wolne Lektury opublikowały już powieść dla dzieci Awantura o Basię, a obecnie prowadzą zrzutkę na kolejną powieść dla nieco starszych czytelniczek i czytelników — Szatana z siódmej klasy. Nazwiska osób, które przekażą darowiznę na ten cel, zostaną umieszczone w książce.
fot. Wikimedia Commons, domena publiczna, autor zdjęcia K.I. Gałczyńskiego — Henryk Hermanowicz.
Już od 1 stycznia 2024 r. wszystkie dzieła trzech wybitnych twórców, na których wychowały się pokolenia polskich dzieci, wejdą do domeny publicznej. Fundacja Wolne Lektury przygotowała z tej okazji ebooki z najpopularniejszymi wierszami Juliana Tuwima, poematem Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i powieścią Kornela Makuszyńskiego.
— Zaraz po ostatnim uderzeniu noworocznego zegara zajrzyjcie na stronę wolnelektury.pl i sprawdźcie, czy Wasze ulubione utwory Tuwima, Gałczyńskiego i Makuszyńskiego znalazły się już w bibliotece wolnych ebooków — zachęca Maria Świetlik, dyrektorka ds. rozwoju fundacji. — Ebooki możecie od razu przeczytać, pobrać na swój telefon albo czytnik, wysłać mailem, udostępnić lub wydrukować. Wszystkie elementy opracowania udostępniamy na wolnej licencji, by każda osoba mogła się cieszyć najlepszą polską literaturą i dzielić tą radością z innymi — zachęca.
Domena publiczna to część dobra wspólnego, w której znajdują się te utwory, które powstały przed wprowadzeniem systemu praw autorskich — czyli większość kulturowego dziedzictwa ludzkości. Do domeny publicznej przechodzą również te utwory, które były objęte monopolem prawnoautorskim, ale od śmierci ich twórczyni lub twórcy minęło już 70 lat. Kornel Makuszyński zmarł 31 lipca 1953 r., Konstanty Ildefons Gałczyński 6 grudnia, a Julian Tuwim 27 grudnia tego samego roku, co oznacza, że 1 stycznia 2024 r. wygasają majątkowe prawa autorskie do ich twórczości i od tego dnia każdy może z nich korzystać, pamiętając o podaniu imienia i nazwiska autora oraz tytułu utworu.
Do domeny publicznej przechodzą 1 stycznia również dzieła innych znanych twórców, w tym dwóch noblistów: rosyjskiego poety i prozaika Iwana Bunina oraz amerykańskiego dramaturga Eugene’a O’Neilla, a także m.in. Elsy Beskow, szwedzkiej autorki dla dzieci, Marjorie Rawlings, laureatki nagrody Pulitzera za powieść The Yearlings, czy Rachilde, francuskiej pisarki i dramaturżki cenionej za dekadencką powieść Monsieur Vénus.
— Ludzie od tysięcy lat zapisują swoje myśli, uczucia, opowieści i każda i każdy z nas wzrasta, czerpiąc z tego bogactwa minionych pokoleń. Na tym właśnie polega wyjątkowa zdolność naszego gatunku do rozwoju. Nie musimy odkrywać wszystkiego wciąż na nowo, bo możemy uczyć się od innych i to także tych, którzy nie żyją już od setek lat. Dlatego wygasanie praw wyłącznych, które powstrzymują ten naturalny obieg kultury, i uwalnianie kultury to powód do świętowania — wyjaśnia Maria Świetlik i zaprasza do odwiedzania e-biblioteki Wolne Lektury.
11 października 2023 w Kawiarni Czytelnik w Warszawie odbyło się wydarzenie Wolne Lektury Fest. Zaprosiliśmy do udziału osoby pracujące w bibliotekach, domach kultury, dziennikarki i blogerów książkowych oraz licznych przyjaciół fundacji. Spotkanie rozpoczął warsztat edukacyjny o tym, jak promować literaturę w social mediach. Swoimi doświadczeniami podzielił się Artur Kawa, menedżer kultury, absolwent Zarządzania Kulturą i Mediami w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego, zawodowo związany z firmą Legimi i fundacjami Krajowy Depozyt Biblioteczny oraz Qltura, prowadzi m.in. nagradzaną kampanię „Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka!”. W trakcie warsztatu mogliśmy zobaczyć, jakie różnice występują między Facebookiem, Instagramem, Twitterem czy TikTokiem i dowiedzieć się, w jaki sposób skutecznie realizować kampanie informacyjne dotyczące kultury.
fot. Wolne Lektury, Licencja Wolnej Sztuki 1.3
Po tym wysiłku intelektualnym oddaliśmy się rozrywce — oczywiście, na najwyższym poziomie! Jarosław Lipszyc, poeta i edukator, poprowadził warsztat „Poeci szantażyści czyli wiersze z gazet”. Z góry gazet aktualnych i archiwalnych wycinaliśmy tytuły, nazwy rubryk, depesze prasowe, a następnie tworzyliśmy z nich wyklejane na kartkach wiersze-cytaty.
Po warsztatach odbyły się zabawy literackie prowadzone przez Kolektyw Śmiesznie – grupę improwizowaną, tworzoną przez literatów i aktorów, m.in. Grzegorza Uzdańskiego, Joannę Pawluśkiewicz i Martynę Kowalską. W trakcie tego występu Kolektyw wykorzystywał utwory z domeny publicznej z zasobów cyfrowych Wolnych Lektur (w tym „Rok 1984” George’a Orwella i „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza) czy Polony, aby pokazać uczestniczkom i uczestnikom wydarzenia, jak w ciekawy i kreatywny sposób można promować klasykę literatury i włączać ją do działań edukacyjnych własnej organizacji.
fot. Wolne Lektury, Licencja Wolnej Sztuki 1.3
Po części oficjalnej toczyliśmy już dyskusje w luźniejszej atmosferze, a przez całe wydarzenie uczestnicy mogli wziąć udział w zorganizowanym przez fundację konkursie poetyckim. Na specjalnie przygotowanych i opieczętowanych kartkach, należało napisać stworzony ad-hoc wiersz (na dowolny temat i w dowolnym stylu), a następnie wrzucić do znajdującej się w kawiarni urny. Jury nagrodziło trzy osoby atrakcyjnymi nagrodami rzeczowymi.
Dziękujemy wszystkim za wspólną zabawę i inspirujące rozmowy!
Wydarzenie było częścią projektu Wolne ebooki i audiobooki z najlepszą literaturą — klasyka żydowska, fantastyka, kryminały i romanse z najwyższej półki.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
,,Idź prędko pocieszyć piękną Amazydę (…) i opowiadaj jej baśnie dla uśpienia jej niepokoju. Dziewczęta przepadają za baśniami: jedynie baśnie prowadzą w świecie do czegoś”.
„Biały byk” to powiastka filozoficzna Voltaire’a (Woltera) osadzona w egzotycznym, na wpół baśniowym starożytnym Egipcie. Historyjka opowiada o egipskiej księżniczce Amazydzie, która zakochała się w pięknym białym byku, a została zainspirowana fragmentem biblijnej Księgi Daniela o nietypowej karze nałożonej przez Boga na babilońskiego króla. Ze Starego Testamentu pochodzą również postacie egipskiego czarownika Mambresa, galilejskiej wieszczki z Endoru, trójki proroków: Daniela, Ezechiela i Jeremiasza. Występują w niej także znane biblijne zwierzęta: wąż z rajskiego ogrodu Eden, oślica Balaama, wielka ryba Jonasza, kruk i gołąb z arki Noego.
Dla uwidocznienia swojego dystansu i niewiary w rozmaite historie biblijne Wolter zestawia z nimi jako równorzędne, dziejące się w tym samym świecie, mitologiczne opowieści greckie. W główną fabułę wplata także bajki, które wąż opowiadał Amazydzie, będące w istocie ironicznymi podsumowaniami niewiarygodnych dla autora lub gorszących epizodów ze Starego Testamentu.
W efekcie całość opowiastki, mimo osadzenia w konkretnych czasach historycznych i wykorzystania faktycznej geografii starożytnego Egiptu, jest przesycona cudownością i baśniowością, a opowiadana historia przypomina baśnie z Tysiąca i jednej nocy.
Tłumaczenia na język polski dokonał Tadeusz Boy-Żeleński. Opracowanie redakcyjne i przypisy przygotowali Oktawia Caban i Wojciech Kotwica.
Zapraszamy do wzięcia udziału w kursie pt. Wakacyjna Szkoła Poezji Wolnych Lektur 2023. Poznasz twórczość wybitnych polskich poetek i poetów — dzięki temu będziesz jeszcze lepiej operować słowem pisanym.
Kiedy?
Poniedziałki i czwartki w godz. 17:00-19:15 Start: 16 sierpnia 2023 r. Koniec: 4 września 2023 r.
Gdzie?
Zajęcia będą odbywały się online za pośrednictwem naszego kanału YouTube. Możesz brać udział w zajęciach na żywo i zadawać na czacie pytania prowadzącym albo obejrzeć wykład w wybranym przez siebie czasie!
Udział w kursie jest bezpłatny. Projekt skierowany jest do wszystkich osób powyżej 18 roku życia, zainteresowanych tworzeniem własnej poezji oraz poszerzeniem wiedzy z dziedziny poetyki i literatury.
Program:
Dr Aleksandra Korczak, nauczycielka języka polskiego, etyki i filozofii wyróżniona w konkursie Nauczyciela Roku 2022, dwukrotna finalistka Mistrzostw Polski w Slamie Poetyckim, opowie o jednym z najstarszych utworów poetyckich w języku polskim, czyli o Lamencie świętokrzyskim, a także o poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego,Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Tadeusza Różewicza.
Roman Kurkiewicz, krytyk literacki, felietonista i redaktor, przedstawi twórczość Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka i Wisławy Szymborskiej.
Grzegorz Uzdański, twórca strony z pastiszami Nowe wiersze sławnych poetów, opowie o poezji Agnieszki Osieckiej, Adama Mickiewicza, Juliana Tuwima i Józefa Czechowicza.
Szkoła Poezji to cykl wykładów prowadzonych przez wybitne postaci życia literackiego i autorytety akademickie. Wszystkie wykłady są publikowane na wolnej licencji na naszym kanale na YouTube.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura – Interwencje. Edycja 2023.
Nasza sytuacja jest fatalna i stale się pogarsza. Od początku tego roku ze wspierania Wolnych Lektur zrezygnowało już 10% darczyńców — rozumiemy doskonale, że inflacja skłania do obcinania wydatków. Jednocześnie mimo naszych bezustannych prób nie udało nam się uzyskać stabilnego finansowania biblioteki ani od Ministerstwa Kultury, ani Narodowego Centrum Kultury, ani Narodowego Instytut Wolności.
Prawie wszystkie nasze wnioski o dotację zostały odrzucone. Jeden, na wydanie ebooka i audiobooka powieści Goethego, otrzymał połowę kwoty, w związku z czym musieliśmy zrezygnować z nagrania audio. Drugi otrzymał 1/6 dofinansowania, co pozwala nam w tym roku jedynie na uwolnienie 30 wierszy i pięciu powieści. Trzeci — otrzymaliśmy 10% wnioskowanej kwoty, czyli 52 tys. zł, dzięki którym sfinansujemy wyjazdy na festiwale i kilka warsztatów. Łącznie nie zapewniają utrzymania Wolnych Lektur — najważniejszej i najpopularniejszej biblioteki cyfrowej, dostarczającej każdego dnia darmowe książki tysiącom dzieciaków.
Zapraszamy na spotkanie z Bożeną Keff o żydowskich poetkach z gett i obozów w związku z nową publikacją. Wiersze przeczyta Joanna Niemirska.
il. Gela Seksztajn, domena puliczna, Wiki Commons
W 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim chcemy opublikować zebrane wiersze żydowskich poetek – ofiar Zagłady. Trwa zbiórka na ten cel —> szczegóły poniżej. Od najmłodszej dziewięcioletniej autorki czterowiersza – kołysanki, przez nastolatki i dwudziestolatki, które dopiero zaczynały tworzyć, po uznane przedwojenne poetki — dziewczynki i kobiety na bieżąco dawały świadectwo losów ludności żydowskiej pod nazistowską okupacją. Ich twórczość jest dziś jednak praktycznie nieznana.
Gościnią spotkania w Centrum Społeczności Żydowskiej w Warszawie (ul. Chmilena 9a) będzie Bożena Keff – poetka, eseistka, badaczka literatury, wykładowczyni filozofii i etyki, krytyczka filmowa, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna, feministka. Opublikowała m.in.antologię pt. „Tango łez śpiewajcie muzy” – unikatowy wybór wierszy tworzonych w gettach, obozach, w kryjówkach, w leśnych bunkrach, które od zakończenia wojny leżały w zbiorach archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Porozmawiamy o tym, czy opowieść o Zagładzie została zdominowana przez „polskie oko” patrzące na getta z drugiej strony muru. I czy dzięki poezji m.in. Elżuni, Poli Braun, Heli Blumengraber i Henryki Łazowertówny możemy usłyszeć inną, bo żydowską opowieść? A co wnosi do naszej wiedzy wprowadzenie głosu kobiet i ich perspektywy?
Joanna Niemirska, aktorka teatralna i filmowa, przeczyta wybrane przez siebie wiersze z kolekcji.
Spotkanie poprowadzi Maria Świetlik z fundacji Wolnej Lektury, redaktorka kolekcji.
Można także wpłacić bezpośrednio na konto: Fundacja Nowoczesna Polska, ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa Nr konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317 Wpłaty w USD: PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385 Wpłaty w EUR: PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374; SWIFT: WBKPPLPP Tytuł przelewu: Darowizna na Wolne Lektury – Poetki Zagłady
W kolekcji opublikujemy co najmniej 30 wierszy jako ebooki, dodamy do nich przypisy, ułatwiające zrozumienie odniesień historycznych młodszym czytelniczkom i czytelnikom, przygotujemy biogramy autorek. Nagramy również część wierszy (lub wszystkie — w zależności od sukcesu zbiórki) i opublikujemy jako audiobooki, dzięki czemu będą dostępne dla osób niewidomych i słabowidzących, a także z dysleksją i dysfunkcjami czytania, wynikającymi z zaburzeń uwagi (w tym ADHD).
Wszystkie utwory zostaną opublikowane na wolnej licencji, dzięki czemu każdy będzie mógł z nich korzystać na różne sposoby, np. w trakcie zajęć lekcyjnych, projektów artystycznych. Do kolekcji dodamy wybrane wiersze Zuzanny Ginczanki spośród już wcześniej opublikowanych na Wolnych Lekturach.
Dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uruchomiliśmy na Wolnych Lekturach wyjątkową innowacyjną funkcjonalność — zsynchronizowanie audiobooka z e-książką. Pozwala ona jednocześnie słuchać i śledzić wzrokiem tekst utworu. Czytany przez lektora fragment jest wyróżniony kolorem. Funkcję można uruchomić — oraz wyłączyć — dzięki odtwarzaczowi audio, który pojawił się w naszym widoku Czytaj online.
Synchronizacja warstwy audio z tekstową to wsparcie dla dzieciaków z dysleksją, zaburzeniami uwagi czy motoryki. Ta funkcja ułatwia poruszanie się po tekście (w tym wyszukiwanie cytatów w audiobookach) i koncentrację na lekturze. Pozwoli także na korzystanie w trakcie słuchania ze stworzonych przez zespół redakcyjny Wolnych Lektur rozbudowanych przypisów adekwatnych dla danej grupy wiekowej, a także odniesienia do baz wiedzy i geotagowania. Jest to wartość unikatowa, której nie dostarczają inne wydawnictwa elektroniczne oferujące lektury szkolne. Dzięki temu uczennice i uczniowie z dysfunkcjami i niepełnosprawnościami będą mogli realizować podstawę programową z języka polskiego i mieć dostęp do korzyści płynących z czytania, w tym rozwijać swoje kompetencje intelektualne, społeczne i kulturowe.
Korzystny wpływ nowych technologii, pozwalających na zastosowanie rozwiązań, które sprzyjają osobom ze specjalnymi potrzebami, został opisany przez naukę, a nasz projekt zyskał rekomendację Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, jako taki, który „wspierać będzie rozwój intelektualny i emocjonalny dzieci i młodzieży, a także stanie się pomocą dla nauczycieli i nauczycielek w codziennej pracy dydaktycznej”.
Jako pierwszy tak dostępny audiobook i e-book opublikowaliśmy opowiadanie pt. Wichura Brunona Schulza – zachęcamy do przetestowania! Systematycznie udostępniamy kolejne tytuły — docelowo funkcję tę będą miały wszystkie nasze audiobooki (czyli ponad 1 tys. tytułów!).
Projekt „E-kolekcja lektur szkolnych i klasyki dostępna dla uczniów z niepełnosprawnościami” realizowany jest od 01.01.2022 do 31.03.2023. Dofinansowano ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wartość dofinansowania: 113 658,45 zł Całkowita wartość zadania: 146 058,45 zł
Dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przygotowaliśmy dla bibliotek, z których korzystają osoby niewidome i słabowidzące, pakiet 50 audiobooków nagranych na płyty CD i nośniki pamięci USB z plikami w formacie mp3, DAISY i Epub3 MO. Paczki, zawierające także infografikę, wyjaśniającą zasady korzystania z Wolnych Lektur, wysłaliśmy do ponad 100 bibliotek w całym kraju. Dzięki temu już za kilka dni uczniowie i uczennice oraz dorośli miłośnicy klasyki będą mogli słuchać lektur, czytanych przez doskonałych lektorów na swoich odtwarzaczach.
