Jeden z najbardziej znanych polskich wierszyków, którego wiele pokoleń uczniów i uczennic, uczyło się na początku swojej edukacji, właśnie trafił na Wolne Lektury w wersji audio. Katechizm polskiego dziecka Władysława Bełzy przeczytał Jan Staszczyk.

Kamienny świat to cykl dwudziestu opowiadań autorstwa Tadeusza Borowskiego powstałych po II wojnie światowej i po raz pierwszy wydrukowanych w „Nowinach Literackich” w 1948 roku. Przedstawiają one nie tylko doświadczenia obozowe narratora, ale i jego konfrontacje z powojenną rzeczywistością. Opisywane przez Borowskiego wydarzenia są tak naprawdę jedynie punktem wyjścia dla podjęcia głębszej refleksji nad rolą pisarza i funkcją literatury po 1945 r. Świadczą o tym zamieszczane przy poszczególnych tekstach dedykacje zdradzające — jak podpowiada sam autor — polemiczny charakter opowiadań. W ten sposób Kamienny świat można odczytywać jako manifest poglądów Borowskiego w toczącej się ówcześnie dyskusji nad literaturą obrachunkową.

Obrazki więzienne, autorstwa Marii Konopnickiej, to cykl trzech opowieści (Podług księgi, Jeszcze jeden numer oraz Onufer), opublikowany po raz pierwszy wraz z innymi nowelami w Warszawie w 1897 roku, nakładem wydawnictwa Gebethner i Wolff. Zbiór od dzisiaj znajdziecie w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Pierwsza polska praca naukowa o literaturach słowiańskich, czyli ,,Mesjaniści i słowianofile” Mariana Zdziechowskiego, jest już dostępna na Wolnych Lekturach.

Zasadniczym celem książki Zdziechowskiego jest przedstawienie zjawiska „patriotyzmu mistycznego” w twórczości autorów słowiańskich epoki romantyzmu. Na przykładach biografii i twórczości Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego, a także Chomiakowa i innych autorów rosyjskich oraz Szewczenki, Gogola i Preradovića autor stara się wykazać tezę o wspólnym charakterze ludów słowiańskich. Z tego wspólnego trzonu ma wynikać skłonność do snucia historiozoficznych koncepcji o wyjątkowej religijno-politycznej misji dziejowej własnego narodu lub całej Słowiańszczyzny.

Rozprawa, opublikowana pod tytułem Mesjaniści i słowianofile. Szkice z psychologii narodów słowiańskich, stała się podstawą do uzyskania przez Zdziechowskiego stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, co zapoczątkowało jego karierę akademicką.

Od dziś na Wolnych Lekturach dostępna jest kolejna pozycja dla darczyńców i darczynek, którzy wspierają bibliotekę finansowo. Są to Bajki najweselszego z polskich romantyków, Aleksandra Fredro, który od lat bawi pokolenia polskich czytelników. Czyni to nie tylko za sprawą swoich komedii, ze sławną Zemstą na czele, ale również bajek.

Książka przez najbliższe 45 dni będzie dostępna w ramach prapremiery dla osób wspierających darowiznami Wolne Lektury. Zapraszamy do lektury! Aby dołączyć do tego grona i zyskać dostęp do specjalnie przygotowywanych prapremier, należy wesprzeć bibliotekę dowolną kwotą, używając tego formularza.

15 lat temu powstały Wolne Lektury. Na wiosnę zaczęliśmy spotykać się w niewielkim gronie znajomych i rozmawiać na abstrakcyjny temat – jak stworzyć idealną bibliotekę internetową. W grupie inicjującej projekt byli Krzysiek Urbański, Szymon Błaszczyk, Paweł Dudzik, Darek Gałecki, Ola Sekuła, Staś Małolepszy i wiele, wiele innych osób, które w ten czy inny sposób są z nami do dziś. We wrześniu tego samego roku uruchomiliśmy bibliotekę. Mieliśmy jedynie niecałe 100 najważniejszych lektur szkolnych, ale bardzo dobrze przygotowanych technicznie i merytorycznie. Chcieliśmy zdążyć na 1 września, ale się nie udało. Ostatecznie wystartowaliśmy 17 września, wysłaliśmy kilka e-maili do prasy, a następnego dnia biblioteka padła, serwer nie wytrzymał kilkudziesięciu tysięcy użytkowników naraz. Usługi udało się przywrócić trzy dni później.

Fundacja Nowoczesna Polska przeszła długą drogę przez te 15 lat. Byliśmy w awangardzie myślenia o urządzaniu internetu. Uruchamialiśmy nowe projekty, niektóre z wielkim sukcesem, jak nasz pionierski program edukacji medialnej. Niektóre nasze projektu sukcesami nie były, ale jak się robi innowację, to trzeba być także przygotowanym na niepowodzenia. Za każdym razem uczyliśmy się nowych rzeczy, budowaliśmy przyjaźnie, musieliśmy zastanawiać się, co jest warte naszego zaangażowania i gdzie potrzebna jest nasza energia.

Cztery lata temu podjęliśmy ważną decyzję: postanowiliśmy zlikwidować wszelkie zaangażowanie w sprawy inne niż biblioteka Wolne Lektury i skupić się na tym jednym projekcie. Pomogliście nam w tym Wy, nasi czytelnicy i przyjaciele, wspierając nas darowiznami. Dzisiaj wspiera nas regularną, comiesięczną darowizną 553 osoby, a wasze darowizny stanowią najważniejsze źródło naszych przychodów. Dziękujemy! Decyzja o skoncentrowaniu się na bibliotece pozwoliła wdrożyć dużo zmian w samym serwisie i przyspieszyć tempo publikacji kolejnych utworów. Dzięki temu kiedy wybuchła pandemia mogliśmy przystąpić do najważniejszego zadania, jakie postawiła przed nami rzeczywistość: zapewnienia darmowego dostępu do lektur szkolnych wszystkim polskim dzieciom.

Ten proces transformacji Fundacji zakończymy w tym roku symboliczną zmianą: pożegnamy się z nazwą Nowoczesna Polska, i dalej będziemy działać jako fundacja Wolne Lektury. Trzymajcie za nas kciuki!

A nasze sprawozdania z działalności w 2021 roku znajdziecie w zakładce Dokumenty.

Zespół Fundacji Nowoczesna Polska

Poruszający dokument bohaterstwa, okrucieństw i cierpień wywołanych wojną. Historia żydowskiego powstania przeciwko Rzymowi, spisana przez świadka i bezpośredniego uczestnika walk, dowódcę powstańców w Galilei. Wojna żydowska w tłumaczeniu Andrzeja Niemojewskiego została udostępniona w kolekcji „Podróż do rzeczywistości”.

Kolekcja audiobooków Wolnych Lektur ponownie się powiększyła. Właśnie udostępniliśmy audiobook powieści „Mocni ludzie” Ferdynanda Ossendowskiego. Książkę dla czytelników i czytelniczek Wolnych Lektur przeczytał Jan Staszczyk. Powieść znajduje się na liście lektur dla szkół ponadpodstawowych.

Poprzedzający samobójczą śmierć Ostatni list Szmula Zygielbojma to wstrząsający dokument z czasów II wojny światowej. Akt odebrania sobie życia stanowił w przypadku tego społecznika i aktywnego działacza Bundu ostatni, rozpaczliwy gest protestu wobec bezsilności i bezczynności świata patrzącego na Zagładę Żydów: ludobójstwo dokonujące się metodycznie w sercu Europy. To także gest dołączenia do towarzyszy, którzy zorganizowali zbrojne powstanie w getcie w Warszawie i polegli w walce. Dziś, w rocznicę rozpoczęcia wielkiej akcji deportacyjnej w getcie warszawskim, udostępniliśmy go na Wolnych Lekturach.

List (półtorej strony maszynopisu) nosi datę 11 maja i jest adresowany do prezydenta RP Władysława Raczkiewicza i premiera Władysława Sikorskiego. Zygielbojm popełnił samobójstwo 12 lub 13 maja 1943 roku, po upadku powstania w getcie warszawskim, w którym zginęła jego żona i syn.

Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Sekuła, Paulina Choromańska.

W związku z implementacją europejskich dyrektyw dotyczących prawa autorskiego oraz jednolitego rynku cyfrowego do polskiego prawa Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło konsultacje projektu zmian Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Fundacja Nowoczesna Polska, prowadząca najpopularniejszą bibliotekę cyfrową „Wolne Lektury”, w swojej opinii przekazanej MKiDN zwraca uwagę na trzy istotne problemy związane z tą propozycją.

— Co do zasady popieramy wszystkie zmiany do Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych wzmacniające instytucje dozwolonego użytku i domenę publiczną — mówi Jarosław Lipszyc, prezes fundacji — Niestety, proponowane przez Ministerstwo przepisy nie zabezpieczają ich w sposób skuteczny.

Pierwszy krytykowany pomysł to pełna automatyzacja procesu filtrowania przy zamieszczaniu i udostępnianiu treści wygenerowanych przez użytkowników w ramach usług udostępniania treści online, takich jak np. YouTube.