Dwanaście krzeseł to jedna z najbardziej znanych rosyjskich powieści satyrycznych. Została napisana w 1928 roku wspólnie przez Ilję Ilfa i Jewgienija Pietrowa. Pierwsze polskie wydanie w tłumaczeniu Haliny Pilichowskiej ukazało się rok później w odcinkach na łamach czasopisma „Robotnik”. Na Wolnych Lekturach udostępniliśmy dziś tę powieść.

Związek Radziecki, 1927 rok, okres Nowej Polityki Ekonomicznej. Hipolit Matwiejewicz Worobianinow, niegdyś przedstawiciel wyższych sfer, obecnie pracuje jako skromny pracownik urzędu stanu cywilnego. Jego umierająca teściowa na łożu śmierci wyznaje, że przed rewolucją ukryła w jednym z dwunastu salonowych krzeseł rodzinne kosztowności — diamenty i perły. Poruszony tym wyznaniem Worobianinow porzuca swe obowiązki i wyrusza w podróż, by odnaleźć klejnoty, które dla niego symbolizują nie tylko materialne bogactwo, lecz także dawne życie i utraconą godność. W trakcie pogoni za zaginionym majątkiem Hipolit poznaje obdarzonego wyjątkowym urokiem osobistym Ostapa Bendera — młodego, niezwykle pomysłowego oszusta — i wyznaje mu swój sekret. Dwaj mężczyźni, pomimo wyraźnych różnic w usposobieniach, łączą siły. O ukrytych kosztownościach zmarłej pani Pietuchowej dowiaduje się również chciwy ksiądz, ojciec Fiodor. Rozpoczyna się pełen przygód i nieoczekiwanych zwrotów akcji wyścig dwóch przeciwnych obozów przez ogromny kraj.

Utwór w lekki, humorystyczny, a zarazem niezwykle celny sposób odsłania ludzką chciwość i egoizm oraz obnaża absurdy życia codziennego w realiach radzieckiej rzeczywistości. Autorzy Dwunastu krzeseł tworzą narrację pełną dowcipu, językowych niuansów i trafnych odniesień do społecznych zjawisk owej epoki. Ostap Bender, najbardziej charyzmatyczny bohater książki, na trwałe zapisał się w historii literatury rosyjskiej, a jego błyskotliwe powiedzenia stały się ponadczasowymi aforyzmami. Bender jest uosobieniem inteligentnego awanturnika — cynicznego, ale jednocześnie pełnego uroku idealisty, który marząc o lepszym życiu, często podejmuje niemoralne decyzje.

Powieść doczekała się wielu adaptacji filmowych, teatralnych i telewizyjnych.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marianna Czabator, Tomasz Pałasz.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.