Z przyjemnością informujemy, że na stronie Dokumenty opublikowaliśmy sprawozdania fundacji Wolne Lektury za rok 2024.

*

Szanowni Państwo, Kochani

Z ogromną przyjemnością przedstawiamy sprawozdanie z działalności fundacji Wolne Lektury za rok 2024. Miniony rok był okresem intensywnej pracy i dynamicznego rozwoju, który nie byłby możliwy bez wsparcia naszych darczyńców, sponsorów i partnerów. Dzięki Waszej hojności i zaangażowaniu mogliśmy znacząco rozwinąć bibliotekę, zarówno publikując nowe książki, jak też inwestując w oprogramowanie pozwalające nam na efektywną redakcję książek i nowe funkcjonalności strony internetowej.

Osobne słowa podziękowania należą się wolontariuszom i praktykantom, dzięki którym biblioteka rozwija się w nowych kierunkach. Nie wszystkie prace da się zrealizować w ramach projektów albo sfinansować ze środków statutowych. Wasza praca ma nieocenioną wartość dla czytelników Wolnych Lektur, serdecznie za nią dziękujemy.

W ciągu ostatniego roku spotykaliśmy się z Wami podczas festiwali i targów książki. Odwiedziliśmy między innymi festiwal Slot Art w Lubiążu oraz targi książki w Warszawie, Katowicach, Gdyni, Lublinie. Dziękujemy za liczne rozmowy i słowa wsparcia. Wielokrotnie od Was słyszeliśmy, jak przydatne były i są Wolne Lektury w nauce i czytaniu klasyki literatury dla przyjemności. Szczególnie często słyszeliśmy to od niedawnych maturzystów — cieszymy się, że Wolne Lektury były dla Was pomocne.

W 2024 roku udało się pozyskać rekordową ilość pieniędzy z darowizn i 1,5% podatku. Wasza hojność ma ogromne znaczenie dla biblioteki — im bardziej uniezależniamy się od środków publicznych, tym większa jest nasza swoboda działania i tym mniejsze zagrożenie bankructwem. Jak doświadczyliśmy tego w przeszłości, łaska pańska na pstrym koniu jeździ, a sytuacja gdy jedna decyzja urzędnika może nas pozbawić środków do istnienia jest nie do zaakceptowania.

Tym bardziej dziękujemy instytucjom, z którymi wspólnie realizowaliśmy projekty: Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Komisji Europejskiej.

W zeszłym roku rozpoczęliśmy kilka nowych zadań, które mają przygotować bibliotekę na nową epokę w rozwoju internetu — epokę masowego wykorzystania sztucznej inteligencji. Chcemy w najbliższym czasie skoncentrować się na automatyzacji zadań, które do tej pory były mozolnie i powoli wykonywane przez ludzi, a które w przyszłości będą mogły być z sukcesem realizowane przez algorytmy i boty AI. Do takich zadań należy m. in. redakcja techniczna książek i ich skład, korekta OCR i uwspółcześnienie pisowni. W zeszłym roku nawiązaliśmy m. in. kontakt z firmą ElevenLabs, dzięki której już niedługo pojawią się audiobooki nagrane przez AI z unikalnym głosem Wolnych Lektur.

Z dniem 1 stycznia 2024 roku do domeny publicznej przeszły utwory Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Kornela Makuszyńskiego i Juliana Tuwima. Ponieważ są to autorzy o ogromnym znaczeniu dla polskiej kultury, to im poświęciliśmy większość naszej uwagi i udostępniliśmy już kilkadziesiąt tytułów tych autorów. Prace nad udostępnieniem większości ich dorobku kontynuujemy także w tym roku.

Bardzo ważnym działaniem było też nagranie i udostępnienie setek godzin audiobooków dzięki współpracy z PFRON.

Jednym z kluczowych osiągnięć minionego roku było rozpoczęcie prac nad dwujęzycznym, innowacyjnym wydaniem Biblii hebrajskiej w przepięknym tłumaczeniu na polski rabina Izaaka Cylkowa. Ten tekst, ceniony ze względu na wartość literacką oraz wierność oryginałowi, nie był szerzej dostępny w Polsce. Dzisiaj pracujemy nad kolejnymi rozdziałami Pięcioksięgu Mojżeszowego, które to prace mają zakończyć się w 2026 roku. Nasze prace obejmują nie tylko udostępnienie tekstu, ale także stworzenie nowego rodzaju przypisów tradycji, przybliżających czytelnikowi interpretacje i odczytania tekstu zgodnie z naukami judaizmu. W ramach tego projektu inwestujemy w rozwój technologii wydań dwujęzycznych, co pozwoli na wzbogacenie Wolnych Lektur o liczne inne pozycje w oryginale i tłumaczeniu, wspomagając tym samym edukację językową.

Innowacyjną funkcjonalnością, którą rozwinęliśmy w zeszłym roku jest oznaczanie miejsc, osób, artefaktów i innych obiektów obecnych w tekście książek identyfikatorami Wikidata. Dzięki temu na marginesie książki będziemy pokazywać informacje kontekstowe — mapy, definicje, artykuły encyklopedyczne. W przyszłości chcemy wzbogacić całą kolekcję Wolnych Lektur o tagi Wikidata, ale już obecnie są to setki książek. Dzięki temu mogliśmy stworzyć mapę literacką — mapę świata, na której zaznaczyliśmy występujące w literaturze miejsca wraz z adekwatnymi cytatami: https://wolnelektury.pl/mapa/.

Jest to już ostatnie sprawozdanie, które podpisuję jako prezes fundacji Wolne Lektury. Po 19 latach pracy na stanowisku prezesa fundacji podjąłem decyzję o zakończeniu pracy w tej roli z końcem lipca. Praca nad biblioteką pochłonęła większość mojego życia zawodowego, na dobre i na złe. Jednakowoż jestem już w wieku „mocno średnim”, i chciałbym pozostałe mi lata przeżyć w odmienny sposób. Był to piękny czas wyzwań, ale i niezwykłej satysfakcji z tego, co udało nam się wspólnie osiągnąć. Nie oznacza to zerwania relacji z fundacją, ciągle będę współpracować z zarządem w roli doradcy i redaktora. Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy przez te lata wspierali naszą fundację i mnie osobiście — zarówno finansowo, jak i swoją pracą, wiedzą oraz zaangażowaniem.

Dziękujemy Wam wszystkim za nieocenione wsparcie i zaufanie. Razem możemy osiągnąć jeszcze więcej!

Z wyrazami szacunku,

Jarosław Lipszyc

Prezes Fundacji