Serdecznie zapraszamy uczniów i uczennice powyżej 16 roku życia, nauczycielki i nauczycieli, a także inne chętne osoby do wzięcia udziału w pięciu bezpłatnych wykładach o bohaterkach i bohaterach literackich z lektur szkolnych! Tym razem na tapet bierzemy „Balladynę”, „Rok 1984”, „Chłopów”, „Kordiana” i „Granicę”.
Zaczynamy 5 maja i planujemy spotykać się w pięć kolejnych poniedziałków. Wykłady poprowadzą Anna Kowalczyk – dziennikarka, pisarka, aktywistka i herstoryczka, oraz Dorota Chodkowska-Błacha – nauczycielka jęz. polskiego, która, jak sama mówi, „odczarowuje nudy”.
Naszym celem jest pokazanie bohaterek i bohaterów z lektur szkolnych w zupełnie nowych, świeżych kontekstach, bliskich młodemu czytelnikowi. Każdy wykład będzie trwał godzinę zegarową. Zajęcia będą odbywały się online za pośrednictwem naszego kanału YouTube. Zachęcamy do brania udziału w zajęciach na żywo i zadawania na czacie pytań prowadzącym! Będzie można także obejrzeć wykłady w późniejszym, wybranym przez siebie czasie.
UWAGA! Zgłoszenia na wykłady przyjmujemy do 29 kwietnia do godz. 16.00. Prosimy o zgłaszanie się za pomocą formularza: https://wolnelektury.pl/formularz/odkurzamy-bohaterow-2025/.
Terminy wykładów:
5 maja godz. 18.00 – Balladyna, „Balladyna” Juliusz Słowacki
Bo to zła kobieta była? – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Balladyna – romantyczna femme fatale, zła siostra, zła córka, zła żona, zła władczyni – czy na pewno i czy tylko? Przyjrzymy się z bliska bohaterce Słowackiego, spróbujemy zrozumieć, co nią (i nim, gdy ją pisał) kierowało i czy naprawdę jej historia jest aż tak czarno-biała, jak się z pozoru wydaje. Jakie były jej motywy? Jakie opcje miała do wyboru? Kim są współczesne Balladyny mediów i popkultury? Zajrzymy pod podszewkę „oczywistej i jednoznacznej zbrodni” i spytamy, czy zło jest jeszcze gorsze, gdy popełnia je kobieta.
12 maja godz. 18.00 – Winston, „Rok 1984” George Orwell
Buntownik bez powodu? – wykład poprowadzi Dorota Chodkowska-Błacha
Buntownik czasów totalitarnych, zmęczony życiem trybik w maszynie biurokracji, który nie pamięta swojego dzieciństwa, mieszka samotnie i przeżywa dzień za dniem, pewnego dnia dokonuje trzech wykroczeń przeciwko systemowi. Niezwykle współczesny i aktualny thriller, mroczna opowieść o szukaniu siebie – gratka dla młodzieży!
19 maja godz. 18.00 – „Granica” Zofia Nałkowska
Granice wytrzymałości kobiety – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Wyzysk, zależność, przemoc, szklane sufity, handle matrymonialne, podwójne standardy moralne, presja młodości i urody, prawa reprodukcyjne, strażniczki i strażnicy patriarchatu – odwieczne problemy feministyczne, aktualne tak wtedy, jak i dziś. Przeczytamy powieść Zofii Nałkowskiej jako feministyczny manifest w kontekście biografii jej autorki, która od współczesnych sobie działaczek kobiecych się, co prawda, dystansowała, ale sama boleśnie zmagając się z „brzemionami kobiecości” próbowała żyć, jak chciała i wywołała niejeden skandal – domagając się dla kobiet „całego życia”.
26 maja godz. 18.00 – Kordian, „Kordian” Juliusz Słowacki
Instagramowa podróż Kordiana – wykład poprowadzi Dorota Chodkowska-Błacha
Kim jest Kordian? Bohaterem narodowym, bohaterem romantycznym, a może takim samym nastolatkiem jak dzisiejsi licealiści? Trochę znudzony, trochę pragnący zwrócić na siebie uwagę, trochę drama queen, zakochany w starszej dziewczynie, która traktuje go jak dziecko? Czym jest dla niego Euro Trip, z którego wrzuca na insta cudne zdjęcia? Czy dziś jeszcze może być dla kogoś hot ciachem albo może nas czegoś nauczyć?
2 czerwca godz. 18.00 – chłopki, „Chłopi” Władysław Reymont
Chłopki, czyli o kobietach w „Chłopach” Władysława Reymonta – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Polska oszalała na punkcie „Chłopek. Opowieści o naszych babkach” Joanny Kuciel-Frydryszak, największego bestsellera non-fiction ostatnich lat. Czego o życiu, pracy, wolności i wyborach wiejskich kobiet dowiadujemy się z nagrodzonej noblem powieści Reymonta rozgrywającej się zaledwie 50 lat wcześniej, niż „Chłopki”? Co wiemy, a co warto wiedzieć o przeszłości kobiet, których (pra)wnuczętami i jesteśmy prawie wszyscy i wszystkie, a których losy – nie mniej skomplikowane i ciekawe niż życie elit – odkrywamy dopiero dzięki boomowi na ludowe historie? Jak dziedzictwo chłopek – ich sztuki, medycyny, kuchni, śpiewu – odkrywają na nowo kolejne pokolenia Polek i Polaków i czy po młodopolskiej chłopomanii w trzeciej dekadzie XXI wieku przyszedł czas na „chłopkomanię”?
Prowadzące:
Anna Kowalczyk – dziennikarka, pisarka, aktywistka, herstoryczka; autorka bestsellerowej „Brakującej połowy dziejów. Krótkiej historii kobiet na ziemiach polskich”, pierwszej popularnonaukowej syntezy historii kobiet na ziemiach polskich od paleolitu do współczesności (WAB 2018/2024); w Programie Trzecim Polskiego Radia prowadzi cykl Brakująca Połowa Dziejów oraz audycję Klub Trójki; fundatorka i pierwsza prezeska Fundacji Muzeum Historii Kobiet; członkini rady fundacji Humanity in Action Polska; współautorka podręcznika dla nauczycielek i nauczycieli „Herstoria stosowana”, gry „Herstorie”, Bazy Historii Kobiet oraz książki „Macierzyństwo bez Photoshopa”; twórczyni i pierwsza redaktorka naczelna serwisu MamaDu.pl; opiekunka merytoryczna akcji BNP Paribas „Patronki” oraz współautorka polsko-niemieckiego spektaklu muzycznego „Das Moderne Maedel/Nowoczesna Dziewczyna”.
Dorota Chodkowska-Błacha – polonistka po Uniwersytecie Warszawskim ze specjalizacją animacja kultury, redaktorka, wielbicielka Witkacego i Tove Jansson. Od lat pracuje w różnych wydawnictwach i redakcjach, najbliższa jest jej literatura dziecięca. Prowadziła własną jednoosobową firmę, w ramach której organizowała warsztaty i wydarzenia dla dzieci. Uwielbia szukać ciekawych wydarzeń kulturalnych, wystaw, przedstawień, niszowych filmów i buszować po księgarniach. Stara się pomagać zwierzakom i żyć w nurcie zero waste. Na co dzień naucza polskiego w Wawerskiej Szkole Realnej.
Kampanię społeczną „Odkurzacz literacki” prowadzimy dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
