Na początku marca dotarła do nas wspaniała wiadomość – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało nam dotację w ramach programu Literatura na wykonanie nowego przekładu Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa. Czekaliśmy na ten moment bardzo długo i dlatego niezwłocznie wzięliśmy się do pracy. Autorką nowego tłumaczenia tej powieści będzie Małgorzata Buchalik.

„Ostatnia i niedokończona powieść Michaiła Bułhakowa Mistrz i Małgorzata jest nie tylko najwybitniejszym i najbardziej znanym dziełem tego pisarza, ale również jednym z najbardziej zagadkowych arcydzieł literatury światowej” – napisała Anna Chudzińska-Parkosadze w „Przeglądzie rusycystycznym” (2011, nr 4(136)). Powieść uważana jest za arcydzieło światowej literatury. Znalazła się na liście „100 najwspanialszych powieści wszechczasów” autorstwa Daniela S. Burta (amerykański autor i krytyk literacki, doktor angielskiej i amerykańskiej literatury, wykładowca): „The Novel 100: A Ranking of Greatest Novels All Time”. Książka znalazła się również na liście „100 książek XX wieku według Le Monde” oraz w kolekcji „Kanon na koniec wieku” (seria między wydawnicza składająca się z najważniejszych książek XX wieku, wybranych w plebiscycie czytelników „Rzeczpospolitej”).

Autorką nowego przekładu będzie Małgorzata Buchalik, tłumaczka literatury rosyjskiej, ukraińskiej, hibernoangielskiej i białoruskiej. Tłumaczy przede wszystkim prozę klasyczna i współczesną. W swoim dorobku ma ponad 40 tłumaczeń książek oraz kilkaset tłumaczeń mniejszych form literackich, przede wszystkim na potrzeby czasopism i teatrów. Jest dwukrotną laureatką nagrody translatorskiej Literatury na Świecie: w 2003 za przekład książki Pruska narzeczona Jurija Bujdy i w 2017 za przekład książki Rosja Maksyma Gorkiego. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

Z języka rosyjskiego przetłumaczyła m.in. następujące książki: Jurij Bujda Pruska narzeczona (2002), Boris Akunin Lewiatan (2003), Wiktor Jerofiejew Życie z idiotą (2005), Wiktor Jerofiejew Mężczyźni (2006), Wiktor Pielewin Hełm grozy (2006), Zachar Prilepin Patologie (2010), Natalia Kluczariowa Wagon Rosja (2010), Boris Akunin Dekorator (2015), Maksym Gorki Rosja (2016), Anton Czechow Wyspa Sachalin: notatki z podróży (2022).

Michaił Bułhakow (1891-1940) to rosyjski pisarz i dramaturg, obdarzony też talentem aktorskim. Pisał głównie o okropnościach rosyjskiej wojny domowej oraz o losach rosyjskich intelektualistów i oficerów armii carskiej uwikłanych w rewolucję i wojnę domową. Był represjonowany przez władze radzieckie, a cenzura wielokrotnie utrudniała lub uniemożliwiała publikację jego dzieł, co znajduje odzwierciedlenie w Mistrzu i Małgorzacie. Jego twórczość często zwraca się w stronę groteski, poczynając od wczesnych utworów (Fatalne jaja, Psie serce), a kończąc na powieści Mistrz i Małgorzata. Mistrz i Małgorzata to najwybitniejsze i najbardziej znane dzieło Michaiła Bułhakowa, wydane po raz pierwszy pośmiertnie w wersji ocenzurowanej w latach 1966-1977, a w wersji prawie pełnej w 1973.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Fundację Wolne Lektury.

Fot. 1. Pierwsze wydanie „Mistrza i Małgorzaty” autor Brad Verter, CC BY-SA 4.0. źródło Wikimedia Commons.

Fot. 2. Michaił Bułhakow, autor Moisej Nappelbaum, domena publiczna, źródło Wikimedia Commons.