Sprawa szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa to książka autorstwa jednego z najwybitniejszych reporterów w historii, Egona Erwina Kischa, czeskiego i niemieckiego pisarza oraz dziennikarza. Tekst opublikowany został w 1924 roku i opowiada autentyczną historię zdrady na najwyższych szczeblach austro-węgierskiego wywiadu tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej. Książka od dziś dostępna jest na Wolnych Lekturach w kolekcji Podróż do rzeczywistości.
Autor w Sprawie szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa ujawnia aferę szpiegowską, związaną z wymuszonym przez dowództwo cesarsko-królewskiej armii w 1913 r. w Wiedniu samobójstwem pułkownika Alfreda Redla, szefa sztabu generalnego 8. korpusu armii austro-węgierskiej w Pradze, pracującego na na rzecz carskiej Rosji. Sztab generalny próbował utrzymać tę kompromitującą monarchię austro-węgierską sprawę w tajemnicy, jednak nie pozwolił na to Egon Kisch, publikując w praskiej gazecie notatkę o samobójstwie Redla, czym zwrócił uwagę opinii publicznej na całą sprawę.
Afera pułkownika Redla do dzisiaj fascynuje czytelników jak niewiele innych intryg szpiegowskich. Elementy tej mozaiki są bardzo atrakcyjne dla odbiorcy: szpiegostwo i zdrada kraju, tajony homoseksualizm głównego bohatera — doskonały pretekst do prześladowania człowieka w epoce Habsburgów, luksus i marnotrawstwo, fatalnie zarządzana armia wielkiego mocarstwa, bezradna rodzina cesarska oraz nieubłagana prasa śledcza. Próby zatuszowania afery Redla, wewnętrzne spory i konfrontacja następcy tronu Franciszka Ferdynanda z oficerami sztabu generalnego tworzą oś historii, przedstawionej w zwięzłej formie literackiej o wartkiej akcji. Autor posługuje się niezbędnym skrótem, buduje jednak zarazem szersze tło całej historii.
Opowiadanie Egona Kischa znakomicie pokazuje nie tylko osobisty dramat zgubionego przez ogromną ambicję człowieka, ale także mechanizmy władzy i pozycję wojskowej elity w monarchii austro-węgierskiej, zepsucie armii oraz idące za nim konsekwencje polityczne i militarne. Sprawa szefa sztabu Redla… to bardzo ważny tekst w historii reportażu, prawdziwy kamień milowy w tworzeniu dziennikarstwa śledczego. Ujawnienie afery pułkownika Redla odbiło się szerokim echem nie tylko w monarchii habsburskiej, lecz także na całym świecie, niezbyt często bowiem mamy do czynienia ze szpiegostwem na taką skalę, porównywalnym chyba jedynie z ze sprawami Alfreda Dreyfusa i Kima Philby’ego. Historia ta weszła także do kultury popularnej — w 1985 roku István Szabó wyreżyserował film pt. Pułkownik Redl ze świetną rolą tytułową Klausa Marii Brandauera.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Kopeć-Gryz, Estera Matkiewicz, Elżbieta Sekuła.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Partner projektu
