Piotr Chmielowski – historyk literatury, encyklopedysta, tłumacz, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Chmielowski był tłumaczem powieści Lata nauki Wilhelma Meistra oraz Lata wędrówki Wilhelma Meistra Goethe’go. Pierwszą część znajdziecie na Wolnych Lekturach.
Chmielowski przez 24 lata byłe profesorem języka polskiego w gimnazjum męskim J. Pankiewicza w Warszawie. Współpracował z „Przeglądem Tygodniowym”, „Biblioteką Warszawską”, „Opiekunem Domowym”, „Pamiętnikiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza”, „Niwą”, „Przeglądem Pedagogicznym”, „Rodziną i Szkołą”, „Poradnikiem dla Dorosłych”, „Biblioteką Arcydzieł Literatury Polskiej i Obcej”. Był również encyklopedystą oraz członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej wydanej w latach 1900–1914. Wykładowca Uniwersytetu Latającego w Warszawie. W latach 1882–1897 był redaktorem „Ateneum”. Szczególnie był zainteresowany polską literaturą romantyczną i pozytywistyczną; zajmował się również pedagogiką, historią wychowania, historią filozofii oraz krytyką literacką. Opracował obszerną biografię Mickiewicza – Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno-literacki. Jako pierwszy docenił znaczenie twórczości Narcyzy Żmichowskiej i Stanisława Wyspiańskiego. Stworzył naukowe podstawy metod badawczych historii literatury; przedstawił także zasady krytyki literackiej.
Był autorem ponad 2100 prac i artykułów. Wśród nich znajdziemy: Kobiety Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego, Geneza Fantazyi, szkic psychologiczny, Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno, Autorki polskie wieku XIX, Józef Ignacy Kraszewski. Zarys biograficzno-literacki, Historya literatury polskiej (6 tomów), Dzieje krytyki literackiej w Polsce.
Lata nauki Wilhelma Meistra
Lata nauki Wilhelma Meistra (oryg. Wilhelm Meisters Lehrjahre) to najobszerniejsza i najważniejsza powieść Johanna Wolfganga Goethego, która stała się wzorcem utworów typu Bildungsroman, przedstawiających proces formowania się osobowości głównego bohatera, jego dorastania psychologicznego, moralnego i społecznego.
Tytułowy bohater wywodzi się z rodziny kupieckiej, jednak powodowany wewnętrznym imperatywem, wykracza poza swoją kondycję społeczną, wybiera odmienny od zwyczajowo przyjętych w jego sferze scenariusz życiowy. Od pierwszego zetknięcia z teatrem w dzieciństwie Wilhelm Meister pozostaje pod przemożnym wpływem sztuki, która uruchamia w nim pragnienie duchowego rozwoju, dążenia wzwyż, doskonalenia się. Rodzi się w nim idea sztuki jako mającej moc nie tyle i nie tylko odzwierciedlania rzeczywistości, ale też popychania jej ku ideałowi, przekształcania świata. W przekonaniu, że jego powołaniem jest zostać aktorem, dołącza do wędrownej trupy teatralnej i wyrusza na spotkanie swego losu, by poznać miłość, mechanizmy rządzące społeczeństwem, doznać wielu rozczarowań, ale też zyskać bezcenne, bo własne rozpoznanie w świecie.
Powieść ukazała się drukiem w latach 1795–1796 i od początku zebrała mieszane opinie. Goethe zawarł w niej swoje zgromadzone przez lata przemyślenia na temat człowieka, życia, sztuki, społeczeństwa, polityki. Skupiona na przedstawieniu charakterów, myśli i uczuć postaci, fabularnie powieść zdaje się niezgrabna. Niekiedy przez cały rozdział nie dzieje się nic, to znów istotne, niecodzienne zdarzenia następują jedne po drugich.
Lata nauki Wilhelma Meistra wywarły pewien wpływ na kulturę europejską, jednak w Polsce przeszły niemal bez echa. Do wyjątków należy Znasz-li ten kraj w tłumaczeniu Adama Mickiewicza — przeróbka pieśni śpiewanej przez Mignon na początku trzeciej księgi powieści.
Dalsze losy bohatera przedstawił Goethe w powieści Lata wędrówki Wilhelma Meistra (oryg. Wilhelm Meisters Wanderjahre) opublikowanej po ćwierćwieczu, w 1821 roku.
Na Wolnych Lekturach powieść udostępniliśmy po uwspółcześnieniach językowych w XIX-wiecznym tłumaczeniu Piotra Chmielowskiego, jednym z dwóch istniejących przekładów powieści na język polski.
Wpis został przygotowany w oparciu o artykuł Wikipedii.
Wydanie powieści Lata nauki Wilhelma Meistra zostało dofinansowane środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
