,,Idź prędko pocieszyć piękną Amazydę (…) i opowiadaj jej baśnie dla uśpienia jej niepokoju. Dziewczęta przepadają za baśniami: jedynie baśnie prowadzą w świecie do czegoś”.

„Biały byk” to powiastka filozoficzna Voltaire’a (Woltera) osadzona w egzotycznym, na wpół baśniowym starożytnym Egipcie. Historyjka opowiada o egipskiej księżniczce Amazydzie, która zakochała się w pięknym białym byku, a została zainspirowana fragmentem biblijnej Księgi Daniela o nietypowej karze nałożonej przez Boga na babilońskiego króla. Ze Starego Testamentu pochodzą również postacie egipskiego czarownika Mambresa, galilejskiej wieszczki z Endoru, trójki proroków: Daniela, Ezechiela i Jeremiasza. Występują w niej także znane biblijne zwierzęta: wąż z rajskiego ogrodu Eden, oślica Balaama, wielka ryba Jonasza, kruk i gołąb z arki Noego.

Dla uwidocznienia swojego dystansu i niewiary w rozmaite historie biblijne Wolter zestawia z nimi jako równorzędne, dziejące się w tym samym świecie, mitologiczne opowieści greckie. W główną fabułę wplata także bajki, które wąż opowiadał Amazydzie, będące w istocie ironicznymi podsumowaniami niewiarygodnych dla autora lub gorszących epizodów ze Starego Testamentu.

W efekcie całość opowiastki, mimo osadzenia w konkretnych czasach historycznych i wykorzystania faktycznej geografii starożytnego Egiptu, jest przesycona cudownością i baśniowością, a opowiadana historia przypomina baśnie z Tysiąca i jednej nocy.

Tłumaczenia na język polski dokonał Tadeusz Boy-Żeleński. Opracowanie redakcyjne i przypisy przygotowali Oktawia Caban i Wojciech Kotwica.

Ebook w kilku formatach jest dostępny za darmo na wolnej licencji w bibliotece Wolne Lektury: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wolter-bialy-byk/