Wesprzyj

Wesprzyj działalność Wolnych Lektur

Przelew:

Fundacja Wolne Lektury
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125
00-514 Warszawa
Nr konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
Tytuł przelewu:
Darowizna na fundację Wolne Lektury

PayPal:

Płatność internetowa:

Wesprzyj bibliotekę internetową
Wolne Lektury

1,5% procent

Logo akcji 1,5%

KRS 0000070056

x

„Teajtet” Platona na Wolnych Lekturach19 czerwca 2023 Bez kategorii

Teajtet Platona to pierwsza część trylogii dialogów, w skład której wchodzą jeszcze SofistaPolityk. Od dziś tekst dostępny jest na Wolnych Lekturach.

Sokrates utożsamia mądrość z wiedzą, poszukuje więc odpowiedzi na pytanie, czym właściwie jest wiedza. Z kim najlepiej mógłby o tym porozmawiać?

Najbardziej abstrakcyjną, a jednocześnie najmniej subiektywną, najmniej podatną na mylne sądy i uniwersalną w prawdziwości swoich twierdzeń dziedziną ludzkiej wiedzy jest matematyka. W poszukiwaniach definicji wiedzy partnerami Sokratesa są dwaj matematycy: Teodor z Cyreny oraz jego uczeń Teajtet z Aten. Teajtet to bystry, zdolny młodzieniec, który zajmuje się niewspółmiernością odcinków i ogólną teorią podzielności. Zyska sobie miejsce w historii matematyki udowodnieniem, że istnieje tylko pięć wielościanów foremnych, zwanych bryłami platońskimi, i odkryciem dwóch ostatnich z nich: dwunastościanu i dwudziestościanu foremnego.

Pierwsza próba definicji: określenie wiedzy jako spostrzeżenia, sumy wszystkich wrażeń zmysłowych, spotyka się ze sprzeciwem Sokratesa. Większość dialogu stanowi jego polemika z poglądami Protagorasa i uczniów Heraklita, odrzucenie tezy, że nie ma twierdzeń pewnych i prawdziwych dla wszystkich ludzi i że każdy ma swoją prawdę. Również dwie kolejne definicje wiedzy, akcentujące, że jest sumą prawdziwych sądów, nie znajdują akceptacji Sokratesa.

W niemal wszystkich napisanych przez Platona dialogach filozoficznych występuje postać Sokratesa. W dialogach wczesnych, zwanych sokratejskimi, wygłaszane przez tę postać poglądy relacjonują stanowisko Sokratesa lub też są ich autorską interpretacją. W dialogach okresu średniego, do których należy Teajtet, oraz okresu późnego literacki Sokrates przekazuje idee Platona, stopniowo przestaje pełnić rolę głównego mówcy, a w ostatnim i najobszerniejszym, w Prawach, już nie występuje.

Dialog przetłumaczył Władysław Witwicki, znawca kultury starożytnej, autor przekładu niemal całości dzieł Platona. Pierwszy z przetłumaczonych przez niego dialogów — Uczta — został wydany w 1909 roku. Władysław Witwicki do końca życia zajmował się tłumaczeniem i objaśnianiem dzieł Platona, a jego przekłady są głęboko zakorzenione w kulturze polskiej i uznaje się je za wybitne.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Wojciech Kotwica.