Opowiadania autorstwa Tadeusza Borowskiego stanowią trudną lekturę. Związane jest to nie tylko ze stylistyką tej prozy, która jest oszczędna w słowach, lecz wymagająca, ale również z gorącą polemiką na temat twórczości autora, którą podjęli literaci tworzący w tożsamym czasie oraz krytycy i badacze.

W zbiorze opowiadań Tadeusza Borowskiego Utwory drobne znalazły się następujące tytuły: Kwoka, Rekord, Świat jako lewa noga psa, Pewien żołnierz oraz Siedem triumfów sprawiedliwości. Pierwsze trzy pochodzą z wydanego w 1949 roku cyklu Opowiadania z książek i gazet, a początkowo drukowane były w dzienniku „Rzeczpospolita”. Kolejne, Pewien żołnierz, zostało opublikowane w zbiorze Pewien żołnierz. Opowieści szkolne z 1947 roku, którego inspiracją były przeczytane przez Borowskiego wypracowania uczniów na temat „Jak uczyłem się podczas okupacji”. Opowiadanie Siedem triumfów sprawiedliwości nie weszło w skład żadnej kompozycji.

Tadeusz Borowski urodził się w 1922 roku w ukraińskim Żytomierzu. Studiował na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. W 1943 roku został aresztowany i umieszczony najpierw w obozie Auschwitz, a później w Dachau. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do której wstąpił w 1948 roku — wierzył w ideę ustroju komunistycznego. Zmarł śmiercią tragiczną 3 lipca 1951 roku.

Opowiadania Borowskiego należą do tak zwanej literatury faktu — ich inspirację stanowił osobisty bagaż doświadczeń autora, którego dorosłe życie przypadło na czas okupacji niemieckiej, a następnie odbudowy kraju po latach wojny. Również w dzieciństwie los go nie oszczędzał — został rozdzielony z rodzicami dotkniętymi represjami władzy radzieckiej. Zaznał głodu i samotności.

Autor opisuje bohaterów swych opowiadań jedynie na podstawie tego, co można zauważyć gołym okiem — ich zachowania, wyglądu, gestów, relacji z innymi osobami. Nie analizuje ich myśli ani uwarunkowań psychicznych, stoi z boku. Stosuje podejście behawiorystyczne. Borowski posługuje się zwięzłym, surowym językiem; unika długich, rozbudowanych opisów. W jego opowiadaniach na próżno szukać motywów martyrologicznych, dostrzega się w nich egzystencjalizm. Głównymi bohaterami większości opowiadań ze zbioru Utwory drobne Borowski uczynił osoby powszechnie znane: wdowę po faszystowskim przywódcy Benito Mussolinim, zbrodniarkę wojenną Ilse Koch oraz naczelnego lekarza Trzeciej Rzeszy Karla Brandta.

W Opowiadaniach z książek i gazet Borowski stosuje całkowicie odmienną narrację aniżeli w swych wcześniejszych utworach ukazanych w tomie Pożegnanie z Marią: miejsce bohatera-narratora Tadka zajmuje narrator zewnętrzny, bezosobowy. Autor sporo uwagi poświęca rozważaniom nad wybranymi nurtami filozoficznymi, przywołując ich znanych przedstawicieli. Nawiązuje do zdobyczy nauki i podkreśla, że często były one wykorzystywane do haniebnych czynów: „fizyka dała bombę atomową, chemia — cyklon, który truł miliony ludzi”.

Z Utworów drobnych Tadeusza Borowskiego płynie przesłanie, że podwaliny wszystkich totalitarnych i nacjonalistycznych ideologii zostały stworzone przez naszą cywilizację.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Marianna Czabator, Aleksandra Kopeć-Gryz.