Witajcie w Nowym Roku! Życzymy Wam zaczytanego 2023 roku! Tradycyjnie 1 stycznia świętujemy Dzień Domeny Publicznej i publikujemy pierwszą książkę – 2023 rok rozpoczynamy od lektury Głodu Knuta Hamsuna.

Domena publiczna jest dobrem wspólnym całego społeczeństwa, a składają się na nią dziedzictwo kulturowe, wspólny język, wspólna wiedza i wymieniane informacje czy środowisko naturalne i krajobraz. Przechodzenie utworów do domeny publicznej pozwala instytucjom zajmującym się ochroną i rozpowszechnianiem dziedzictwa kulturowego udostępniać zdigitalizowane zbiory (czyli cyfrowe kopie dzieł sztuki, fotografii, materiałów archiwalnych, ilustracji, map etc.) bez obaw o naruszanie prawa autorskiego.

Jak co roku 1 stycznia, do domeny publicznej trafiają dzieła kolejnych twórców. W tym roku są to utwory autorów, którzy zmarli w roku 1952 (do domeny publicznej trafiają utwory 70 lat po śmierci autora, na koniec roku kalendarzowego). W roku 2023 są to m.in. Knut Hamsun (pisarz norweski, laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1920 roku), Ferenc Molnár (pisarz węgierski, autor Chłopców z Placu Broni), Władysław Strzemiński (malarz, teoretyk sztuki, publicysta), Perec Markisz (rosyjski i żydowski pisarz, poeta i dramaturg) czy Elizabeth MacKintosh (szkocka pisarka, tworząca pod pseudonimem Josephine Tey). Warto pamiętać, że w domenie publicznej znajdują się tylko oryginały dzieł literackich – przekłady są objęte majątkowym prawem autorskim do momentu, gdy minie 70 lat od śmierci tłumacza. Dlatego też nie możemy w tym roku opublikować powieści Chłopcy z Placu Broni – przekład Janiny Mortkowiczowej przejdzie do domeny publicznej w 2031 roku.

Głód Knuta Hamsuna

Przełomowe dzieło w dorobku norweskiego pisarza, nagrodzonego później literacką Nagrodą Nobla. Poruszające studium głodu i wyobcowania w wielkim mieście.

Anonimowy początkujący pisarz przemierza ulice, place i przedmieścia dziewiętnastowiecznej Christianii, stolicy Norwegii, dręczony wyniszczającym ciało i umysł głodem, desperacko próbuje związać koniec z końcem.

W książce, którą wzbraniał się nazwać powieścią, Hamsun całkowicie zerwał ze sposobem opowiadania typowym dla powieści klasycznego realizmu, stosującego narrację trzecioosobową, perspektywę uniwersalną, obiektywną i wszechwiedzącą. Narracja Głodu prowadzona jest w pierwszej osobie, z subiektywnego punktu widzenia pojedynczego, konkretnego człowieka. Przefiltrowane przez psychikę bohatera jego wrażenia, myśli, obsesje i spowodowane wyczerpaniem organizmu urojenia przeplatają się w sposób przypominający strumień świadomości. Opublikowany w roku 1890 Głód uważa się za arcydzieło zapowiadające modernistyczną literaturę psychologiczną XX wieku.

Tłumaczenie: Franciszek Mirandola. Opracowanie redakcyjne: Paulina Choromańska, Wojciech Kotwica.