Pamiętnik Justyny napisany został przez Gustę Dawidsohn-Dränger w krakowskim więzieniu Montelupich pomiędzy styczniem a kwietniem 1943 roku na skrawkach papieru toaletowego. Stanowi niezwykle ważny dokument zagłady Żydów, a zarazem jedno z pierwszych opublikowanych świadectw na ten temat.

Gustę Dawidsohn-Dränger (a. Gusta Dawidson Draenger, a. Gusta Dawidsohn-Draengerowa, pseudonim „Justyna”) jeszcze przed wojną była aktywną działaczką syjonistycznego ruchu młodzieżowego „Akiba”, redagowała także pismo „Ceirim” („Młodzi”). W czasie okupacji niemieckiej została bojowniczką Żydowskiej Organizacji Bojowej. Wraz z mężem, Szymszonem Drängerem, przeprowadziła liczne i śmiałe akcje partyzanckie, wymierzone przeciwko niemieckim okupantom. Oboje zostali aresztowani i prawdopodobnie zamordowani w listopadzie 1943 roku — dokładna data ani miejsce ich pochówku nie są znane.

Rękopis ukryty w blaszanym pudełku w piecu przechowała żydowska organizacja „Ichud”. Pamiętnik jest świadectwem oporu, który stawili Niemcom w czasie II wojny młodzi Żydzi. Przedstawia także obraz wyjątkowych więzi łączących grupę młodych bojowników — ich wiernej przyjaźni, wzajemnej lojalności oraz poświęcenia, ale także codziennych lęków, rozterek, wątpliwości dotyczących tożsamości, przyszłości i sensu podjętych działań.

Ostateczny tekst został zredagowany i opublikowany już po zakończeniu wojny, w 1946 roku, przez kolegium w składzie: Michał Borwicz, Nella Rost i Józef Wulf, w ramach prac Wojewódzkiej Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Wspomnienie o autorce napisał jej znajomy, Bernard Johannes. Wstępu kolegium redakcyjnego oraz wspomnienia nie włączono do niniejszej publikacji ze względu na prawa autorskie.

Na okładce wykorzystaliśmy autoportret innej działaczki społecznej i ofiary Zagłady, Geli Szeksztajn-Lichtensztajn (1907-1943) – malarki i graficzki, która zginęła w getcie warszawskim, a której prace przetrwały w zbiorach Archiwum Ringelbluma, utworzonego dzięki pracy grupy Ojneg-Szabes, do której należał mąż Geli, Izrael Lichtensztajn (1904-1943), działacz komunistycznej syjonistycznej partii Poalej-Syjon Lewica.

Publikacja na Wolnych Lekturach: Pamiętnik Justyny