Szacuje się, że w ciągu roku z powodu pandemii zmarły już ponad 2 miliony ludzi. Każdy dzień zwłoki w dystrybucji szczepionek oznacza kolejne tysiące zgonów. Co więcej, im dłużej trwa pandemia, tym większe jest zagrożenie, że pojawią się mutacje wirusa i konieczne będzie stworzenia nowych szczepionek. Uwolnienie patentów i innych monopoli intelektualnych pozwoliłoby na uruchomienie masowej produkcji szczepionek przez nowe podmioty i w konsekwencji szybkie zwiększenie dostępności szczepionek.
Na drodze do uwolnienia patentów stoją międzynarodowe regulacje prawne dotyczące monopoli intelektualnych, takie jak Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS) z 1994 r. Jednak przewidują one odstępstwa od ochrony patentowej „w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa narodowego lub wystąpienia innych okoliczności nadzwyczajnej pilności” (art. 31). O potraktowanie pandemii jako takiego przypadku, apeluje w tej chwili już ponad 100 krajów. Polskie organizacje społeczne przyłączają się do tej kampanii, zwracając się do władz RP: „Jeśli teraz postawimy zyski korporacji ponad życiem ludzi, to będzie to kompromitacja Polski, Unii Europejskiej i całego systemu ochrony patentowej. Wzywamy rząd Polski do tego, aby w tej dramatycznej sytuacji stanął po właściwej stronie”.
„Już od roku żyjemy w ciągłym strachu. Dotychczasowe wysiłki na rzecz opanowania światowej pandemii Covid-19 są niewystarczające. Wzywamy Polski rząd do podjęcia zdecydowanych działań na arenie międzynarodowej na rzecz zniesienia patentów i innych monopoli na leki i szczepionki na Covid-19” – czytamy w stanowisku organizacji pozarządowych i związków zawodowych, którego pełną treść można przeczytać na stronie www.wolneszczepionki.pl
— Szczepionki przeciw Covid-19 mają kluczowe znaczenie dla zakończenia trwającej już ponad rok pandemii. Mimo że na stworzenie tych szczepionek przeznaczono miliardy euro publicznych środków, patenty na nie są własnością prywatną przemysłu farmaceutycznego, podobnie jak dane i know how dotyczące technologii produkcji. W rezultacie globalna produkcja i dystrybucja jest sztucznie ograniczona zaporami prawnymi – wyjaśnia Maria Świetlik z fundacji Nowoczesna Polska, organizatorki apelu.
Zamożne kraje, takie jak Wielka Brytania, USA, Kanada i UE, zakontraktowały wystarczającą ilość dawek, aby zaszczepić całą swoją populację do końca 2021 r. Jednocześnie blisko 70 krajów o niskich dochodach będzie w stanie zaszczepić w tym roku tylko 10% populacji. Niektóre kraje mogą czekać na szczepionkę nawet do 2024 r. Mimo że mamy remedium na Covid-19, koniec pandemii jest zatem odległy.
Już dziś wiemy, że szczepionki rozwijane od roku nie chronią dobrze przed nowymi mutacjami wirusa (np. brazylijską P.1). Bez globalnej kampanii szczepień walka z wirusem nigdy nie będzie mieć końca.
Stanowisko organizacji pozarządowych i związków zawodowych podpisały następujące instytucje: fundacja Nowoczesna Polska, Stowarzyszenie EBIB, fundacja Stabilo, fundacja Culture Shock, Le Monde Diplomatique (Edycja Polska), Stowarzyszenie ROZ:RUCH, Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych, Związek Zawodowy Związkowa Alternatywa, Fundacja „Merkury”, Federacja Mazowia, Stowarzyszenie Nasze Imaginarium, Akcja Socjalistyczna, Fundacja Kaleckiego, Fundacja Szkatułka, Hackerspace Wrocław, Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych, Związek Lubuskich Organizacji Pozarządowych, Ogólnopolski Związek Zawodowy „Inicjatywa Pracownicza”, EduKABE Fundacja Kreatywnych Rozwiązań.
Organizator (fundacja Nowoczesna Polska) wyśle stanowisko z podpisami 9 kwietnia do premiera rządu Mateusza Morawieckiego oraz do wiadomości wicepremierów, Ministra Zdrowia, Ministra Spraw Zagranicznych, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, Prezesa Urzędu Patentowego i Prezydenta RP, a także do Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Osoby indywidualne zachęcamy do podpisania petycji do władz Unii Europejskiej.
