Zakończyła się tygodniowa wizyta ekspertów fundacji Nowoczesna Polska w Biszkeku i Osz w ramach projektu współpracy realizowanego dzięki programowi RITA Fundacji Edukacja dla Demokracji. Partnerem przedsięwzięcia jest Soros Foundation Kyrgystan. Kolejnym krokiem jest wizyta 4 ekspertów z Kirgistanu w Warszawie.
Celem projektu jest dzielenie się doświadczeniami Polski w podnoszeniu jakości systemu edukacji, w szczególności w zakresie zasobów edukacyjnych. Polskie projekty e-Podręcznik i Nasz Elementarz stały się – przy wszystkich swoich problemach – wzorcowymi projektami Otwartych Zasobów Edukacyjnych (OER), a doświadczenia zebrane przy ich wdrażaniu są bezcenne dla krajów które dopiero rozpoczynają cyfryzację szkół.
Polskie projekty cieszą się ogromnym zainteresowaniem w Kirgistanie także ze względu na to, że Polska należy do krajów post-komunistycznych i skutecznie dokonała procesu transformacji. Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad znacząco podnieśliśmy jakość nauczania (co jest udokumentowane m.in. wynikami testów PISA). Podobny efekt chcą osiągnąć nasi partnerzy w Kirgistanie. Istotną rolę w tym procesie odegrały także organizacje pozarządowe. Sukces polskiej Koalicji Otwartej Edukacji jest doświadczeniem, które kirgiskie organizacje pozarządowe chcą powtórzyć u siebie.
Szkolenia, warsztaty i spotkania konsultacyjne, które przeprowadzali Jarosław Lipszyc i Radosław Czajka, koncentrowały się wokół tematyki Otwartych Zasobów Edukacyjnych, społecznościowych projektów wiedzy (Wikipedia, Open Street Map), technik networkingu i wzajemnego wspierania organizacji pozarządowych oraz reformy systemu zasobów edukacyjnych na poziomie krajowym.
23 kwietnia, po przylocie do Biszkeku, spotkaliśmy się z twórcami biblioteki Bizdin.kg – elektronicznego repozytorium książek z domeny publicznej w języku kirgiskim. Radek Czajka konsultował kwestie techniczne, związane z cyfryzacją książek papierowych, w szczególności w zakresie problemów z systemami OCR, które nie rozpoznają prawidłowo specyficznych liter opartego na cyrylicy alfabetu kirgiskiego. Jarosław Lipszyc dzielił się z kolei doświadczeniami rozwoju biblioteki Wolne Lektury ze szczególnym uwzględnieniem organizacji pracy oraz kwestii prawa autorskiego i rozwiązań opartych na wolnych licencjach.
24 kwietnia wzięliśmy udział w Trzecim Festiwalu Edukacyjnym na Uniwersytecie Agrarnym. W jego ramach zorganizowano wykład na temat cyfrowych podręczników w Polsce i odpowiadaliśmy na pytania związane z jakością zasobów elektronicznych oraz sposobów korzystania z nich w klasie. Ważnym problemem szkół kirgiskich jest brak dostępu do internetu – Kirgistan jest krajem górzystym o słabo rozwiniętej infrastrukturze telekomunikacyjnej.
Następnego dnia nastąpił transfer do Osz, drugiego największego miasta Kirgistanu położonego w dolinie Fergany. W poniedziałek 27 kwietnia na Państwowym Uniwersytecie w Osz spotkaliśmy się z ok. 200 wykładowcami i studentami, którym przybliżyliśmy zasady publikacji Open Access i OER oraz wskazywaliśmy korzyści wynikające z przyjęcia zasad publikacji edukacyjnych na wolnych licencjach.
Tego samego dnia, w siedzibie organizacji młodzieżowej Youth of Osh, przeprowadziliśmy warsztaty z tworzenia i wykorzystywania map Open Street Map oraz zasad organizacji projektów społecznościowych w internecie. Spotkanie przeciągnęło się mocno ze względu na duże zainteresowanie i liczne pytania, szczególnie dotyczące mapowania Kirgizji.
28 kwietnia, z powrotem w Biszkeku, odbyło się spotkanie w Ministerstwie Edukacji z przedstawicielami resortu oraz Centrum Integracji Społecznej. Urzędników szczególnie interesowały zasady dopuszczania do użytku podręczników szkolnych obowiązujące w Polsce oraz praktyki wyboru i wykorzystywanie podręczników przez nauczycieli.
29 kwietnia miała miejsce największa impreza poświęcona technologiom cyfrowym w Kirgizji: Kyrgyz IT Forum 2015. Wykłady Jarosława Lipszyca i Radka Czajki wypełniły ponad połowę czasu na ścieżce otwartych zasobów edukacyjnych: Lipszyc prezentował metody wykorzystania Open Street Map w działaniach trzeciego sektora i biznesu oraz prezentował możliwości cyfrowych podręczników, z kolei Radek Czajka opowiadał o Wikipedii, ruchu Wolnego Oprogramowania i doświadczeniu w budowaniu biblioteki internetowej Wolne Lektury.
Ostatni dzień pobytu był najbardziej pracowitym. Rano byliśmy z wizytą w pierwszym programie Radia Kirgistanu, w którym przez godzinę odpowiadaliśmy na pytania dziennikarki dotyczące otwartych zasobów edukacyjnych i modernizacji procesu kształcenia.
W południe odbyło się spotkanie z przedstawicielami kirgiskiej Koalicji Otwartych Zasobów Edukacyjnych, poświęcone przede wszystkim sposobom oddolnego organizowania się i dyskutowaniu strategii działania oddolnych ruchów społecznych.
Po południu spotkaliśmy się z Honorowym Konsulem Rzeczpospolitej Polskiej Aleksandrem Zlatkinem w celu nawiązania więzi i omówieniu przyszłej współpracy na terenie Kirgizji. Wieczorem zaś odbyło się spotkanie z przedstawicielami Soros Foundation Kyrgystan, na którym podsumowaliśmy wizytę oraz zaplanowaliśmy wizytę ekspertów kirgiskich w Polsce.
Podsumowując: Kirgistan jest krajem fascynującym i inspirującym. Jako jedyna realnie funkcjonująca demokracja w regionie boryka się z licznymi problemami, przede wszystkim natury ekonomicznej. Brak jest wielkiego przemysłu i znaczących zasobów naturalnych, jednocześnie jest to kraj pozbawiony dostępu do morza i na większości terytorium pokryty wysokimi górami – Tien Szan są wyższe niż Alpy, i nieznacznie tylko niższe od Himalajów. Infrastruktura, szczególnie drogowa i telekomunikacyjna, jest słabo rozwinięta. Dodając do tego słaby poziom kapitału społecznego, niezadowalający poziom kształcenia w szkołach i uniwersytetach i dużą emigrację zarobkową drenującą zasoby ludzkie uzyskamy dość klarowny obraz wyzwań stojących przed tym pięknym i bogatym kulturowo krajem.
