Bóg serc ludzkich napewniejszy świadek, lepiej wie, jakom wielką, frasowliwą, przeważną, trudną pracą i węzłowatszą nad on Gordyjskiego woza od Aleksandra rozcięty (gdy go niepodobna rzecz była rozwiązać) węzeł, podjął Czytelniku miły, starając się z pilnością, abych ci prawdziwy i dowodny wywód narodów naszych Sarmackich, Sławańskich, Ruskich, a przy tym Litewskich pokazał, jako, skąd, którym sposobem, od potomstwa Noego poszli, jako też i za którym powodem w tych krainach północnych osiedli, a z małych początków w tak wielkie narody i szerokość panowania urośli.

Wydana w 1582 roku Kronika Polska, Litewska, Żmudzka i wszystkiej Rusi Macieja Stryjkowskiego długo była traktowana jako ważne źródło naukowe. Autor, opierając się na kronikach Jana Długosza, latopisach ruskich i licznych innych źródłach, które szczegółowo wylicza, opowiedział historię wschodnich ziem Europy od czasów bajecznych do sobie współczesnych. Monumentalne swoje dzieło urozmaicał fragmentami pisanymi wierszem, tworząc jakby szkic do epopei. Nic dziwnego, że zakochali się w tej kronice nasi romantycy i zarówno w polskiej, jak i litewskiej literaturze oraz historiografii powoływano się na jego rewelacje i interpretacje.
Zdecydowaliśmy się udostępnić czytelnikom Wolnych Lektur fragmenty dzieła niełatwego dziś w odbiorze (choćby ze względu na archaiczny język), żeby natknąwszy się gdzieś u Mickiewicza czy Lelewela na odwołania do tego autorytetu, mogli zawołać ,,sprawdzam!” – i zrobić to jednym kliknięciem. Ogromna praca redaktorska Pawła Kozioła niewątpliwie ułatwi im to zadanie. Za dokonanie redakcji technicznej dziękujemy Paulinie Ołtusek.
Przy okazji wzbogacamy zbiór tekstów barokowych i kolekcję Lithuanica.