Sejm obraduje obecnie nad jedną z najważniejszych inicjatyw ustawodawczych swojej kadencji: implementacją dyrektywy unijnej o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego. Zgodnie z deklaracją premiera Donalda Tuska rządowa propozycja tej implementacji ma wcielać w życie zasadę, że „to, co powstaje za publiczne pieniądze jest własnością publiczną, a więc także tych, którzy chcą z tego korzystać w sposób wybrany przez siebie„.

Organizacje społeczne popierają tą zasadę. Wdrożenie tej dyrektywy jest już opóźnione, a Polsce grożą wysokie kary za dalszy brak przepisów o wykorzystaniu informacji publicznej. Dlatego my, przedstawiciele organizacji społecznych zaangażowanych w proces refleksji nad regulacją społeczeństwa informacyjnego, apelujemy o:

1. Przyjęcie propozycji rządowych zakładających bezwarunkową zgodę na wykorzystanie informacji publicznej w dowolnym celu. Zapisy te są gwarancją pozwalającą uczestnikom życia społecznego na pełne wykorzystanie potencjału informacji publicznej, w tym także w celach realizacji postulatów nadzoru społecznego nad działaniami instytucji publicznych.

2. Nierozszerzanie katalogu typów informacji wyłączonych spod działania ustawy o dostępie do informacji publicznej, w szczególności o stanowiska, opinie lub analizy sporządzone przez lub na zlecenie Rzeczypospolitej Polskiej, Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Organizacje społeczne w swoich opiniach wielokrotnie podkreślały, iż maksymalne rozszerzenie zakresu informacji publicznej jest zgodne z interesem publicznym I realizacją zasady transparentności działania państwa.

3. Zlikwidowanie opłat za wykorzystanie informacji publicznej. Istniejące w projekcie nowelizacji przepisy o opłatach (Art. 23c. Ust 1 i 2) dublują się z istniejącymi już w ustawie o dostępie do informacji publicznej opłatami za udostępnienie, pomimo iż powtórne wykorzystanie nie generuje kosztów innych niż koszty udostępnienia. Absolutnym minimum jest określenie iż opłata dotyczy “udostępnienia do ponownego wykorzystania”, a nie “ponownego wykorzystania”.

4. Skrócenie czasu na odpowiedź na wniosek o ponowne wykorzystanie informacji publicznej (art. 23g ust. 5) do 14 dni zgodnie ze standardem ustanowionym w ustawie o dostępie do informacji publicznej.

5. Przygotowanie serii nowelizacji przepisów pokrewnych, które doprowadzą do sytuacji w której również inne materiały tworzone przez państwo będą dostępne do wykorzystania bez ograniczeń.

6. Stworzenie mechanizmu gwarantującego prawa osób i instytucji wykorzystujących informację publiczną, w szczególności w razie niewywiązywania się podmiotu zobowiązanego z realizacji swoich zadań określonych w ustawie.

Organizacje społeczne od ponad 3 lat walczą o przyjęcie w Polsce modelu bezwarunkowego wykorzystania informacji publicznej. Naszym zdaniem propozycja rządowa nie jest idealna. W szczególności podwójny tryb wnioskowania o udzielenie informacji publicznej I o wykorzystanie informacji publicznej wydaje się absurdalny, ponieważ nie ma przeszkód by udzielenie informacji publicznej wiązało się automatycznie ze zgodą na jej wykorzystanie na określonych warunkach. Mamy nadzieję, że powyższe uwagi pozwolą na stworzenie lepszego systemu prawa.

Józef Halbersztadt, Internet Society Polska
Jarosław Lipszyc, Fundacja Nowoczesna Polska
Katarzyna Szymielewicz, Fundacja Panoptykon
Aleksander Waszkielewicz, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
Szymon Osowski, Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich