Dziś o północy wystrzelą korki szampanów, a tysiące dzieł przejdą do domeny publicznej. Wolne Lektury włączają się do świętowania.

Domena publiczna to wszystkie te utwory, które są dobrem wspólnym – bo każdy z nas może z nich korzystać bez ograniczeń. Domena publiczna jest fundamentem kultury – dzięki jej istnieniu kultura może się rozwijać bez kontroli, zezwoleń i kontraktów. Przechodzenie utworów do domeny publicznej pozwala także instytucjom zajmującym się ochroną i rozpowszechnianiem dziedzictwa kulturowego udostępnianie zdigitalizowanych zbiorów (czyli cyfrowych kopii dzieł sztuki, fotografii, materiałów archiwalnych, ilustracji, map etc.) bez obaw o naruszanie prawa autorskiego.

Majątkowe prawa autorskie wygasają 70 lat po śmierci twórcy ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego. Wielokrotnie zwracaliśmy uwagę, że jest to okres zbyt długi i nie mający uzasadnienia – ani  ekonomicznego, ani społecznego. Wskazywaliśmy, że tak długi czas obowiązywania monopolu informacyjnego ma negatywny wpływ na dostępność utworów i swobody twórcze (co wykazane zostało w szeregu badań naukowych). Przejście utworów do domeny publicznej jest dla nas radosnym świętem, podczas którego możemy cieszyć się na nowo uwolnionymi utworami i oddać hołd ich twórcom.

Polskie obchody Dnia Domeny Publicznej koordynuje Koalicja Otwartej Edukacji. W tym roku do domeny publicznej przejdą m. in. utwory Wincentego Witosa (1874-1945), Stefana Banacha (1892-1945), Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (1891-1945), Béli Bartóka (1881-1945) i Tytusa Czyżewskiego (1880-1945). Pełna lista twórców przygotowana na podstawie katalogów bibliotecznych jest dostępna na stronie domenapubliczna.org.

W ramach tegorocznych obchodów Wolne Lektury udostępnią szereg utworów, które właśnie wchodzą do domeny publicznej. Jeszcze w styczniu będą to:
– wybór 96 wierszy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej sfinansowanych dzięki udanej zbiórce przeprowadzonej w listopadzie
– 10 bajek braci Grimm w tłumaczeniu Marcelego Tarnowskiego m.in. „Czerwony kapturek”, „Śnieżka”, „Jaś i Małgosia”

Ciągle jeszcze prowadzimy zbiórkę na książkę „Zwierzęta, ludzie, bogowie” Ferdynanda Ossendowskiego – zostało jeszcze 3 dni na zebranie brakującej sumy. Kolejne utwory chcemy digitalizować i udostępniać w ciągu całego roku w miarę dostępności finansowania.

Wszystkim przyjaciołom, współpracownikom, partnerom, wolontariuszom i czytelnikom Wolnych Lektur składamy serdeczne życzenia: Szczęśliwego Nowego Roku i Dnia Domeny Publicznej.

Ilustracją tego wpisu jest portret Tytusa Czyżewskiego pędzla Leona Chwistka – malarza, którego dzieła przeszły do domeny publicznej w zeszłym roku.