„Odkurzacz literacki” powraca! Tym razem na tapet bierzemy Balladynę, Winstona z „Roku 1984″, chłopki z „Chłopów”, bohaterki „Granicy” i Kordiana. Serdecznie zapraszamy uczniów i uczennice powyżej 16 roku życia, nauczycielki i nauczycieli do wzięcia udziału w pięciu bezpłatnych wykładach online o bohaterkach i bohaterach literackich z lektur szkolnych!

UWAGA! Zgłoszenia na warsztaty przyjmujemy do 29 kwietnia do godz. 16.00. Formularz zapisów znajduje się na stronie wolnelektury.pl.

Od 2024 roku, dzięki dofinansowaniu uzyskanemu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prowadzimy kampanię społeczną pn. „Odkurzacz literacki”, skierowaną do uczniów, ich rodziców i opiekunów oraz nauczycieli. W ramach kampanii proponujemy pięć bezpłatnych wykładów online, których celem jest porządne odkurzenie zleżałych i czasem pokrytych patyną lektur szkolnych. Zamierzamy ukazać je w zupełnie nowych, świeżych, współczesnych kontekstach i mamy nadzieję, że pomoże to młodym ludziom zaprzyjaźnić się z ich bohaterami.

Na wykłady zapraszamy przede wszystkim uczniów i uczennice szkół ponadpodstawowych oraz nauczycieli, a także wszystkie pozostałe osoby, które nie mieszczą się w tych zbiorach. Zaczynamy 5 maja i planujemy spotykać się w pięć kolejnych poniedziałków. Wykłady poprowadzą Anna Kowalczyk – dziennikarka, pisarka, aktywistka i herstoryczka, oraz Dorota Chodkowska-Błacha – nauczycielka jęz. polskiego, która, jak sama mówi, „odczarowuje nudy”.

Terminy wykładów:

5 maja godz. 18.00 – Bo to zła kobieta była? – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Balladyna – romantyczna femme fatale, zła siostra, zła córka, zła żona, zła władczyni – czy na pewno i czy tylko? Przyjrzymy się z bliska bohaterce Słowackiego, spróbujemy zrozumieć, co nią (i nim, gdy ją pisał) kierowało i czy naprawdę jej historia jest aż tak czarno-biała, jak się z pozoru wydaje. Jakie były jej motywy? Jakie opcje miała do wyboru? Kim są współczesne Balladyny mediów i popkultury? Zajrzymy pod podszewkę „oczywistej i jednoznacznej zbrodni” i spytamy, czy zło jest jeszcze gorsze, gdy popełnia je kobieta.

12 maja godz. 18.00 – Buntownik bez powodu? (Winston, Rok 1984 George Orwell) – wykład poprowadzi Dorota Chodkowska-Błacha
Buntownik czasów totalitarnych, zmęczony życiem trybik w maszynie biurokracji, który nie pamięta swojego dzieciństwa, mieszka samotnie i przeżywa dzień za dniem, pewnego dnia dokonuje trzech wykroczeń przeciwko systemowi. Niezwykle współczesny i aktualny thriller, mroczna opowieść o szukaniu siebie – gratka dla młodzieży!

19 maja godz. 18.00 – Granice wytrzymałości kobiety – bohaterki „Granicy” Zofia Nałkowska – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Wyzysk, zależność, przemoc, szklane sufity, handle matrymonialne, podwójne standardy moralne, presja młodości i urody, prawa reprodukcyjne, strażniczki i strażnicy patriarchatu – odwieczne problemy feministyczne, aktualne tak wtedy, jak i dziś. Przeczytamy powieść Zofii Nałkowskiej jako feministyczny manifest w kontekście biografii jej autorki, która od współczesnych sobie działaczek kobiecych się, co prawda, dystansowała, ale sama boleśnie zmagając się z „brzemionami kobiecości” próbowała żyć, jak chciała i wywołała niejeden skandal – domagając się dla kobiet „całego życia”.

26 maja godz. 18.00 – Instagramowa podróż Kordiana – wykład poprowadzi Dorota Chodkowska-Błacha
Kim jest Kordian? Bohaterem narodowym, bohaterem romantycznym, a może takim samym nastolatkiem jak dzisiejsi licealiści? Trochę znudzony, trochę pragnący zwrócić na siebie uwagę, trochę drama queen, zakochany w starszej dziewczynie, która traktuje go jak dziecko? Czym jest dla niego Euro Trip, z którego wrzuca na insta cudne zdjęcia? Czy dziś jeszcze może być dla kogoś hot ciachem albo może nas czegoś nauczyć?

2 czerwca godz. 18.00 – Chłopki, czyli o kobietach w „Chłopach” Władysława Reymonta – wykład poprowadzi Anna Kowalczyk
Polska oszalała na punkcie „Chłopek. Opowieści o naszych babkach” Joanny Kuciel-Frydryszak, największego bestsellera non-fiction ostatnich lat. Czego o życiu, pracy, wolności i wyborach wiejskich kobiet dowiadujemy się z nagrodzonej noblem powieści Reymonta rozgrywającej się zaledwie 50 lat wcześniej, niż „Chłopki”? Co wiemy, a co warto wiedzieć o przeszłości kobiet, których (pra)wnuczętami i jesteśmy prawie wszyscy i wszystkie, a których losy – nie mniej skomplikowane i ciekawe niż życie elit – odkrywamy dopiero dzięki boomowi na ludowe historie? Jak dziedzictwo chłopek – ich sztuki, medycyny, kuchni, śpiewu – odkrywają na nowo kolejne pokolenia Polek i Polaków i czy po młodopolskiej chłopomanii w trzeciej dekadzie XXI wieku przyszedł czas na „chłopkomanię”?

Zajęcia będą odbywały się online za pośrednictwem naszego kanału YouTube. Zachęcamy do brania udziału w zajęciach na żywo i zadawania na czacie pytań prowadzącym! Będzie można także obejrzeć wykłady w późniejszym, wybranym przez siebie czasie.

Anna Kowalczyk – dziennikarka, pisarka, aktywistka, herstoryczka; autorka bestsellerowej „Brakującej połowy dziejów. Krótkiej historii kobiet na ziemiach polskich”, pierwszej popularnonaukowej syntezy historii kobiet na ziemiach polskich od paleolitu do współczesności (WAB 2018/2024); w Programie Trzecim Polskiego Radia prowadzi cykl Brakująca Połowa Dziejów oraz audycję Klub Trójki; fundatorka i pierwsza prezeska Fundacji Muzeum Historii Kobiet; członkini rady fundacji Humanity in Action Polska; współautorka podręcznika dla nauczycielek i nauczycieli „Herstoria stosowana”, gry „Herstorie”, Bazy Historii Kobiet oraz książki „Macierzyństwo bez Photoshopa”; twórczyni i pierwsza redaktorka naczelna serwisu MamaDu.pl; opiekunka merytoryczna akcji BNP Paribas „Patronki” oraz współautorka polsko-niemieckiego spektaklu muzycznego „Das Moderne Maedel/Nowoczesna Dziewczyna”.

Dorota Chodkowska-Błacha – polonistka po Uniwersytecie Warszawskim ze specjalizacją animacja kultury, redaktorka, wielbicielka Witkacego i Tove Jansson.  Od lat pracuje w różnych wydawnictwach i redakcjach, najbliższa jest jej literatura dziecięca. Prowadziła własną jednoosobową firmę, w ramach której organizowała warsztaty i wydarzenia dla dzieci. Uwielbia szukać ciekawych wydarzeń kulturalnych, wystaw, przedstawień, niszowych filmów i buszować po księgarniach. Stara się pomagać zwierzakom i żyć w nurcie zero waste. Na co dzień naucza polskiego w Wawerskiej Szkole Realnej.